pek çok insanın (kızarmış yada haşlanmış, közlenmiş ya da fırınlanmış olsun) sevdiği bir sebze, ve tarihte insan gıdası olarak yerini alması çok eski değil.
amerikayı keşfedenler* tarafından avrupa'ya getirilen bu sebze, besleyici ve ucuz olması, zor şartlarda yetişip depolanabilmesi gibi özellikleriyle insanoğlunun en değerli öğünlerinden biri haline gelmiştir.
soluk renge ya da buğday tenine sahip, burun ve kulak oranları pekte tipik olmayan, değişik bir saç yapısına sahip olan insanlara orta okulda takılan lakaplardan birisi..*
nemli ortamda veya güneşte bırakılırsa yeşil yeşil tomurcuklar çıkarması plastitlerin birbirlerine dönüşebilmesine örnektir. (bir diğer örnek için (bkz: domates))
nevşehir ilinin meşhur tarım ürünü. patatesin evlerimeze gelene kadar geçirdiği aşamaları sıralayacak olursak;
-bir önceki hasat döneminde tohumluk olarak ayrılan patatesler traktör'e takılan patates ekme makinaları yardımıyla ekilir. ekim işlemi sıra halinde yapılmalıdır.
-ekim işlemi bittikten sonra beklemeye başlanır. yaklaşık 2 ay sonra patatesler sulanacak duruma gelir. bu süre zarfında zararlı böceklere karşı ilaçlanmalı ve gübrelenmelidir.
-yaklaşık otuz sıralık ekili alanın tam ortasına sulama için kullanılacak borular ve fıskiyeler yerleştirilir.
-üç günde bir düzenli olarak 3-4 ay boyunca sulanır. bu esnada yine gübreleme, ilaçlama yapılır. ilaçlama hem zararlı böceklere hemde zyabancı bitkilere karşı ayrı ayrı yapılır.
- 3 veya 4 ay sulanan patatesin toprak üzerinde kalan kısmı yavaş yavaş ölmeye başlar. yapraklar siyahlaşmaya başlayınca sulama kesilmelidir aksi halde toprak altındaki patateste çürüme olabilir.
-sulama işlemi bittikten sonra toprak altındaki patatesin kabuğunun olgunlaşması için 15-20 gün daha beklenir.
-söküm aşamasına genel patatesler yine traktöre monte edilen sökme araçları ile sökülmeye başlanır.
-sökülen patatesler insanlar tarafında tohumluk olacaklar ve satılabilecekler şeklinde ayrı ayrı çuvallara yerleştirilir. çuvallanan patatesler mağara tipi ambarlara dökülerek sezonun açılması beklenir. bu sırada sık sık çürümeye ve çillenmeye karşı kontrol edilmelidir.
-yetiştirici ürününü tüccar diye anılan alıcılara satarlar. bazende satamayıp çürümeye başlayan patatesi dökmek zorunda kalabilir.
ambardaki patatesin tekrar çuvallanması, kamyona yüklenmesi, kamyondan indirilmesi, satış için dağıtılması tamamen insanlar tarafında yapılır. tüm bu yapılan işlere karşı bir ytl ye aldığımız bir kg patatesten üreticiye kalan sadece yüz kuruştur.
özel bir silindir vasıtasıyla içine geçirilen çuvalın dış tarafına irileri,iç tarafına ise küçüklerinin koyularak müsterilere satılmaya çalışılmasına gayret edilen bir besin kaynağı.
ıssız bir adaya düşsem, adada yetişmesini isteyeceğim müstesna sebzelerden. her sebzeyle uyması beni benden alır götürür, bir uyumluluk abidesi, lezzetli mi lezzetli, her türlü şekilde pişirip yenmeye müsait bir nimet.
ilkokulda resim yapmakta kullanilan sonra yendigini görünce insani yanlis bir duz mantikla o zaman pastel boyalarda yenir diye dusunduren sebzedir.
ne alakası var kardesim ben yemedim arkadas vardı ondan sey ettim ben...
püf noktası: patates haşlarken suyunun içine 1 kaşık margarin katarsanız hem patatesler daha çabuk pişecekler hem de vitaminlerini daha az kaybetmiş olacaklardır.
belçika'da 200'den fazla çeşit yemeği, salatası vs. yapılan kutsal yiyecek. kaldı ki patates kızartması zaten ulusal besin.
oldukça farklı çeşit patatesleri mevcut olup minicik yuvarlacık küçük patatesleri gerçekten sevimli ve güzel oluyor* yemek ve salataların içinde de oldukça hoş duruyor.
duyduğum bazı telaffuzları: badadez, pattes, patatis, patatyas (seyyar satıcı telaffuzu, domatyas, patatyas, soğayn diyor), badadüğez (başka bir seyyar satıcı). bi de tapates var ama bu değerlendirme dışı sayılabilir. bizim kuzen böyle söylüyordu 2-3 yaşlarında.
sıcakken yiyince damakları fena dağlayandır.* ama yine de dört yıl öncekiyle aynı fikirdeyim; iy ki amerikanın keşfinden sonra doğmuşum yareppim. amin.
bir irlanda atasözü dermiş ki:
"yoksul insanlar için en leziz çeşni; büyük patatesin yanındaki küçük patatestir"
ayrıca irlanda da bıçak alacak parası olmayan insanlar baş parmaklarının tırnaklarını uzatırlarmış haşlanmış patatesi rahat soymak için. ama bence bıçak alacak paraları vardır, paraarı yoksa da bıçakları vardır da üşendiklerinden öyle soyuyolardır. hem haşlanmış patates çok kolay soyulur ki :S
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
