cehennem insanın bilincinin, farkındalığının yerlerde sürünmesidir. yükseldiğinde buna cennet denir. kutsal kitaplarda geçen cehennem tasvirleri -tıpkı cennet gibi- algısal metaforlardan oluşur.
cehennem ceza çekmek için gidilen bir yerden çok bilincin yükselmesine hizmet eden bir arınma merkezi gibidir; ancak arınmanın kolay, hızlı ya da acısız olacağını kimse söyleyemez.* günah, kişinin öz benliğine ihanet etmesidir. günahlardan arınmak kişinin "ene'l-hak" ya da başka bir deyişle "bir'lik" bilincine yükselme sürecidir. dolayısıyla arınmadan cennete gitmek, klor banyosu yapmadan havuza girmeye benzemez; yasak değil, imkansızdır.
kutsal kitapların, ait oldukları dönem (kitap tarihi eskiye gittikçe kullanılan metaforlar daha soyutlaşır, masalsılaşır) ve kültür (her kültürde betimleme için kullanılan imgelemler farklıdır, örneğin batı kültüründe ejderha kötülük simgesi olarak görülürken çin kültüründe gökyüzünü temsil eder ve kutsal sayılır) gözönüne alınıp o inanç sisteminin tasavvuf geleneğinden yola çıkılarak değerlendirildiğinde daha anlaşılır hale geleceği kanaatindeyim.
sartre'ın "huis clos" (gizli oturum) oyununun temasını oluşturan meşhur "cehennem başkalarıdır" deyişi de bu açıdan yorumlanabilir:
cehennem başkaları değil, "başkaları" ya da "öteki" kavramlarını oluşturup onları dışlayan ve bu şekilde kendisini soyutlayıp yalnızlaştıran, sonra da kendi yarattığı bu durumdan acı çekip habire şikayet eden egonun ta kendisidir.
güya kötülerin;ama aslında tüm etrafımızdaki insanların("herkesin gizli bir günahı vardır" felsefesi) sonunda gideceği düşünülen yer. eğer varsa benim de son durağım orası olurdu-oburlar katı.
mantığı çok basit olan manevi mekandır: günahlarının karşılığını ödemek...
kişinin, kendi inandığı din ile yaşamı boyunca kendi ellerini ve yüreğini bağlayarak, kendisine çekici ve zevkli gelmesine rağmen, kötü olarak tanımlanan şeyleri yapmama çabası içine girer. söz konusu kötü'leri yapması durumunda ise, yine kendi ayakları ile yanmaya, cehenneme, gider..
bana göre, herkesin kendi cehennemi vardır. çoğu kez tüm insanlıkça ortak korkulan şeylerden bireysel olarak aşırı korkulmamaktadır. oysa herkez kendi evcil kabusu ile yüzleşmekten ölesiye korkar. bu kimi zaman küçük bir örümcek iken*, kimi zaman kapalı bir yerde kalakalmaktır, kimi zaman birinin ölümünü izlemektir.
herkez kendi küçük yalanları, hataları için kendi cehenneminde yanar. bu bağlamda "cehennemde yanmak" ifadesindeki yanmak fiilinin metafor olduğu söylenebilecektir. kişi kendi kabusunda boğulur, kendi korkusu ile kanar, kendi en kötüsü ile acır.
her birimizin içinde, kalbinde, beyninde bir gün kapısından gireceğimiz ve apansızca "yanacağımız" birer cehennem var. bu yüzden en kötü kabusunuza dikkat ediniz!
rivayete göre yedi kapısı vardır.
ey iman edenler yakıtı insanlar ve taşlar olan cehennemden kendinizi ve ailenizi koruyunuz. (26/şuârâ)
buradanda anlaşılacağı gibi pekde gidilesi bir yer değildir.
tüm dinler aslında ezoterik sistemlerdir. kapalı devre kuralları, mensubu olmayanlarca anlaşılamayacak detayları olan ve anlatımlar için sıklıkla allegori kullanan yapılardır. açık ve net tanımlar yanında sıkça kullanılan bu alegoriler aslında insanı düşünmeye ve bulmaya iten kalıplardır.
cehennem de ilk bakışta cennet kavramının zıttı gibi dursa da aslında karşıtıdır.( siyahın zıttı tüm renklerdir ama karşıtı beyazdır) . dine mensup olmayanların ve dine mensup olup da din kurallarına uymayanların ölüm sonrası yapılacak mahkeme ( mahkeme-i kübra) sonrası konacakları vaad edilen mekana cehennem denir.
tüm dinlerde hoş olmayan yaptırımlar içermektedir ancak unutulmaması gereken fizik beden olmadığında bu açıklanan bu acıların çektiriliş yöntemleri tüm anlamını kaybeder. gözlerinizin olmadığı bir pozisyonda kimse gözlerinizi çıkartamaz gibi. yukarıda da belirtildiği gibi allegoriler ile söylenenler farklı farklıdır.
islam dininde tanrı inancı olan herkesin önünde sonunda cennete gideceği belirtilirken isevilikte salt isa'ya inanlar buna kavuşacak ama tüm diğerleri cehennemde sonsuz ızdırap çekeceklerdir. nordic dinlerde ise cehennem atların ve sonsuz steplerin olmadığı, demir madenin bulunmadığı ( kılıçda yok demektir bu ) bir yer olarak tasvir edilmiştir.
cehennem allegori de aynı cennet allegorileri gibi insanlığın başlangıcından beri eserlere konu olmuştur. kanımca en güzel örnek dante'nin ilahi komedyası'nda tasvir edilmiştir.
insanların yaptıkları kötü birşeyden sonra içhesaplaşmaları sonucunda,uykusuz geçirdikleri geceler, döktükleri gözyaşları, yaptıkları hiçbirşeyden tat alamamaları kısacası çektikleri vicdan azabı da cehennemdir. vicdan kendi cehennemini yaratır.
cehennem, allah'ın şeytan'ı ve onun yolundan gidenleri içine koyacağı, azap mekanıdır. eğer insanlar kalplerinde zerre kadar şüphe bulundurmasalardı, böyle bir azabı düşünerek günah işlemezlerdi. fakat imanın kademe kademe olması ve insanlarda ki "cezamı çeker çıkarım" rahatlığı kişileri dinden uzaklaştırmış ve onu gereksiz ritüellere sahip fakat inanılması gereken bir kavram olarak benimsemelerine neden olmuştur. kimlerin cehenneme gideceğini bilemeyiz elbette. çölde susuz kalmış bir köpeğe ayakkabısına kuyudan doldurarak su içiren günahkar bir kadının cehenneme gitmediği, buna rağmen savaşta müslüman saflarında yer alarak ölen, fakat gösteriş için savaştığı için cehenneme gidecek insanların varlığı bize kesin yargılarla hükmetmemiz konusunda örnek teşkil edebilir. bununla birlikte allah'a inanmayanların cehenneme gideceği de ayetlerle sabitlenmiş bir gerçektir.
"cehennemde ateş olmaz kor olmaz
kişi ateşini bile götürür..."
cennetin kapıcısı rıdvan, cehenneminki malik'tir. tabii rumuzlu söyleyişlerdir.
halinden razı olan, mutlu olur ve daima cennettedir,
her şeye malik olmak isteğiyle yanan da mutsuzdur ve cehennemdedir.
rahman olan allah'ın kullarına merhamet tecellilerinden biridir cehennem.
toplumda kanserli doku gibi üreyen fikir ve ruh katillerinin mahşerde karantinaya alındığı yerdir. ahiretin, cennet'in ve cehennem'in olmaması yaradanın adaletine ve yüceliğine sığmaz. nasılki bu dünyada kurallara uyan insanların mahkeme ve karakollardan korkmaması fakat çekinmesi gerekirse, allah'ın hudutlarına uyan insanlarında cehennemlik amellerden çekinmesi gerekir. ceza denen şey gereklidir ve aslında en zor şeydir inkar etmek zira akıl sorar "neden yok ?"
kur-an son sözü söyleyerek çağlara damgasını vurur " düşünenler için elbette bunda bir ibret vardır!"
insanın kendi kötülükleriyle inşa ettiği yaradanın bütün merhameti ve şefkati düşünüldüğünde aslında olmaması gereken yer
"cehennemde ateş yoktur, herkes kendi ateşini kendi götürür."
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
