- doğal herhangi bir şeye benzetlerek yapılmış, insan yapımı bir şey. suni de denir. çeşitli varlıklar için kullanılabileceği gibi soyut kavramlar için de kullanılabilir.
günümüzde gelişen teknoloji sayesinde her şeyin yapayı çıkmaya başlamıştır. örneğin suni gübreler vardır. ancak yapay şeyler üretmedeki teknoloji yüzünden, kullanılan çeşitli kimyasallar doğaya zarar verebilmektedir. çok değerli bir şey olan ipek kumaşların da yapayı üretilmektedir, ama bence bunun getirisi oldukça fazladır, hayvanlar öleceğine yapay ipek giyilsin, ne güzel. aynı şey suni kürkler için de geçerli tabi. yapay olan başka bir şey de yapay zekadır. yapayı olan olay veya etkinlikler de vardır. örneğin suni solunum, doğal olanı yapılamadığı durumlarda yapılan solunum türüdür.
belki insan eliyle yapılan her şey yapay kabul edilebilir. bu durumda oluşturulan sanat eserleri de doğanın birer kopyasından ibarettir diyebiliriz. yani yapılan bir resim, örneğin bir portre, portresi çizilen kişinin suni vesiyonudur. böyle düşününce sanat kulağa fazla basit bir şey gibi gelebilir, ama unutulmaması gereken şey sanatın, yapay da olsa bir şey yaratmak olduğudur. yaratmak kısmen de olsa her canlıya verilmiş bir yetenektir. ancak hiçbir canlı, tanrının yarattığı diğer şeylerden çok çok farklı bir şey yaratamaz. örneğin anne baba olmak, yeni bir canlı yaratılmasına katkıda bulunmak bile yine tanrının orijinalliğini gösterir; aynı şekilde bir sanat dalıyla uğraşan bir kişi de doğaya ait olmayan hiçbir şey yaratmaz aslında. yaratıyormuş gibi görünebilir, örneğin soyut resimler, ama onlar da aslında doğaya aittir, kim aklımızdan geçenlerin doğaya ait olmadığını söyleyebilir ki?
yapay da olsa bir şeyler yaratmaktan iyi bir şey gibi söz etmiş olabilirim. ama bunun bir de kötü yönü vardır. sürekli yapaylıkla ilgilenen bir kişi doğallıktan uzaklaştıkça kendi özünü de kaybeder bence. sanatçıların ve özellikle dahilerin başka alemlerde gibi hissetmelerinin, doğadan uzak şehir hayatı yaşayanların doğayı anlayamamasının temeli de budur belki. en önemlisi de, duygularını yapay yaşayanların bir daha doğal olamayacak olmasıdır.
gözyaşının bile suni olduğu** bir çağda yaşıyoruz. insanlar, diğer insanlarla olan ilişkilerinde bir şeyler yolunda gitsin diye yapmacıklıkla kendilerini güvence altına almaya çalışıyorlar. hissetmedikleri şeyleri hissediyormuş gibi, düşünmedikleri şeyleri düşünüyormuş gibi davranıyorlar. daha önce hiç huyları olmayan şeyleri yapıyor, duygularından uzaklaşıyorlar. bunun nedeni nedir bilinmez, en azından ben bilmiyorum, ama hayatın zorlaşması olabilir mesela. insanların mutlu olmadığı bir yerde tabi ki mutluluk da yapay oluyor, duygular yaşanmadığı için üzüntüler de...
- her şeyin yapayı zarardır. yani nedir? yapay şeyler problem yaratır.
- (bkz: suni)
- (bkz: yapay zeka)
- steril şartlarda doğar, betonun içinde televizyonun karşısında büyür, pastörize süt içer, ''doğala özdeş aroma''lar tadar, sanayi renkleri giyer, plastik oyuncaklarla oynar, granül kahve içer, reklam hayatları izler, endüstriyel müzik dinlersin.
ve bir gün sana çimene oturmadığın için yapay derler.
ne zaman doğaldım ki? ne zaman doğam oldu ki çimen? toprak? bebekliğimden beri yapaydan besleniyorsam, kusura bakılmasın ama benim için doğa budur.
metalik renkler ve sanayi estetiği. benim doğam bu, bana sunulan buysa eğer.
ve bir gün toprağa karıştığımda, hücrelerimden doğacak ağaç doğala özdeş olacak.
al sana modern insanın trajedisi.
- (bkz: sanal)
- doğal olmayan sahte anlamındadır. günümüzde artık herşey yapaylaşmaya başladı. içtiğimiz su bile doğal değil, şişe kavramı kalmadı ve plastikler camlarını yerini almaya başladı ki plastiklerin doğaya tekrar geri dönmesi çoookk uzun zaman alıyor. bu örnek en basitlerinden. daha saymak mümkün... bir de artık eşyalardan çevreden vs den ziyade yapay insanlarda gün gectikçe artmaya başladı. içi dışı bir olmayan, sağ gösterip solundan veya arkasından vuran insan sayısı, maneviyat ölüp maddiyat ön plana çıktıkça artacaktır.
- (bkz: yapma)
- her gün boğazımızdan onlarcası geçen.
Vampircik - 2005 - 2015
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
sözlük sistemi ile geliştirilmiştir.
