van helsing filminde önce "var olmak istiyorum!", sonrasında "yaşamak istiyorum!" nidalarıyla kalbimi mother gaia şefkatinde titreştiren, beni benden alan cici mahluk.
genel kanının aksine; frankenstein, yaratılan canavarın adı değil, onu yaratan doktorun adıdır. zaten kitapta yaratılan canavarın adı da yoktur, tüm kitap boyunca "monster" olarak anılır. fakat ne olmuşsa olmuş ve tüm dünyada frankenstein, yaratılan canavarın adı olarak yerleşmiş ve zamanla da bir korku ikonu haline gelmiştir.
bu kitap sadece 19 yaşındaki bir genç kız tarafından yazılmış olması açısından çok dikkat çekici olsa da asıl önemli tarafı tarihin ilk bilim kurgu romanı olmasıdır. basit bir korku hikayesinden çok insanoğlunun teknoloji ile olan ilişkisine bir eleştiri niteliği taşır.
mary shelley'in ilkini 19 yaşında yazdığı ve korku klasikleri arasına geçmiş bir başyapıttır. 1818 de üç cilt olarak ve doğal olarak da imzasız olarak basılmıştır ** ilk yazılan kitap okuyucuya pek ulaşmamıştır, genel olarak uzmanlar tarafından incelenmiştir. mary shelley 1831 de elden geçirilmiş bir metni piyasaya sunmuştur. ama uzmanlara göre 1818 yılında ki kitap yazarın doğruğa ulaştığı noktadır. dr. viktor frankenstein, tanrı'nın yerine geçme arzusu, ölümü ve yaşamı kontrol edebilme isteği, kadının doğum daki rolünü, hepsini kendi kibri için kullanmak istemesi ve bunun bedelini ödemesini hikaye eden kitap, yalnızlığın, kimsesizliğin, ucube muamelesi görmeninde tasvirini en iyi şekilde yapmaktadır ki bu kitabı yazdığı dönem itibariyle mary shelley bu duyguları zaten yoğun olarak yaşamaktaydı.
1931 yılında james whale tarafından beyazperdeye aktarılmış gerilim filmi. dr. frankenstein'ı colin clive, monster'ı boris karloff isimli dev oynamıştır.
ayrıca yapımcılar frankenstein "the man who made a monster" filminin çok korkutucu olduğuna dair filmin başında hoş bir uyarı da koyuvermişlerdir. tabii ki şu zamanda kıyaslandığında film oldukça basit kalmaktadır. ama hollywood'un bu günlere nerelerden geldiğini açık biçimde gözler önüne sermektedir.
sinema tarihinde ilk olan, 1910 yılında einstein tarafından çekilmiş olanıdır. 1931 yılında boris karloff'un muhteşem oyunculuğu ile çekilmiş efsane bir film daha mevcuttur.
ayrıca frankenstein doktorun ismidir, genelde o tipsiz yaratığınki sanılır.
romantizm akımı denince akla gelen ilk örneklerden biri olan hüzünlü yapıt. aslında içinde basit bir korku romanında bulunabileceklerden daha fazlası vardır. endüstri devrimini takriben insanların hızlı makineleşmeye, insanı sadece makineleri kullanan robotlar haline getirmiş hızlı endüstri sektörüne bir tepkisi olarak ortaya çıkmıştır. gerçi spontane gelişmiş bir yazımda, yazarın bunları ne kadar bilinçli yaptığı tartışılır. zira romanın çıkış noktasına dair en popüler rivayet şöyledir; ikinci kuşak romantiklerden olan kocası percy bysshe shelley, mary shelley, lord byron gibi aşmış kankaların zaman zaman toplanıp birbirlerine kendi yazdıkları korku hikayelerini anlattıkları geceler -ki sadece hikaye anlatmadıkları söylentiler arasındadır * - mary'nin suskunluğuyla sürmekteyken, bir gece gördüğü korkunç rüyasını eşine anlatıp, öyküleştirmesi fikrini aldıktan sonra hanımkızımızın kaleme aldığı bir yapıttır. keza zaten her biri gotizmin sınırlarında garip insanlardır. gelgelelim konusuna, her daim bünyemi korkutmaktan çok üzüntüye gark eden bir yapıttır, bu karaktere her rastladığımda -ki kim rastlasa aynısını söylüyor yalnız değilim- aklıma ya çirkin ördek yavrusu, ya victor hugo'nun quasimodo'su gelir. pek bilinmeyen bir şey yazmayacağım, spoiler olmayacak gibi ama illa da "kitabı okuyacağım", "yıllardır bir zindana kapatıldığım için bu karakteri hiç duymadım, kitaptan nasıl biri olduğunu öğreneceğim" diyenler atlasın bu kısmı.
--! spoiler !--
doktor frankenstein uygun vücut parçalarını kullanarak yeni bir insan yaratmak ister. ortaya çıkan yaratık bir bebek gibidir. konuşmayı, hayatta kalmayı, okuma ve yazmayı kendi başına öğrenir. yardımlaşma duyguları önceleri ağır basan, iyi kalpli bu yaratık, görünüşünden dolayı toplum tarafından itilip hor görülünce, içindeki iyilik duyguları yerini kin ve nefrete bırakır.
--! spoiler !--
kitapta kendisinden "monster" olarak bahsedilmesi, "öz kimliğinin olmaması"na yani insanın kendini yeniden yapılandırmasına metaforik bir gönderme yapar ki yazar sonraki yıllarda gerçek insan ve yarattığı monster'ın arasındaki zıtlığın, fransız devrimine bir gönderme olduğunu mektuplarında da belirtmiştir. işte bu yüzden quasimodo'cuğumla benzerlik taşıdıklarına yürekten inanıyorum zira, "modus: insan, adam, quasi: gibi " örneğinden de görüleceği üzere, bu zavallı topal aşık karakter de tam olarak "insan" diye çağırılmıyor. kadın karakterlerin çok güzel lakin bilimden anlamayan prototipler olarak çizilmesi, 18. yy kadın tipini de hem acımasızca hem realistik bir biçimde eleştirmektedir. gerçi daha sonraki yıllarda ortaya çıkacak realizm akımı incelendiğinde, bol bol bu tipi eleştiren romanlara rastlanacaktır. yaz yaz bitmeyecek onu fark ettim, okuyun vesselam güzel bir kitaptır.
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
