son beğenilen tanımları son kötülenen tanımları
genel istatistikler
nazım hikmet'in toplu şiirler serisinin ikinci kitabına adını vermiş eserdir. istanbul devlet tiyatrosu tarafından sergilenmektedir.** BİRİNCİ KISIM BİRİNCİ BAP BİR GENÇ ADAMA... HAKÎM HERAKLİT'E... YILDIZLARA VE AŞKA DAİRDİR... I Şehir uzakta. Genç adam ayakta. Akıyor şehirden geçen nehir genç adamın ayakları dibinden. Genç adam piposunu çıkarıyor cebinden aranıyor kibriti. Bakıyor akar suya düşünüyor Heraklit'i, düşünüyor büyük hakîm Heraklit'i genç adam... Kim bilir belki böyle bir akşam, böyle bir akşam, Heraklit alnını yeşil gözlü zeytinliklerde akan suya eğdi ve dedi: «— Her şey değişip akmada, bu hâl beni hayran bırakmada..» Heraklit, Heraklit; ne akıştır bu!. ne akıştır ki bu, dalgalarında dağlıdır alnı en mukaddes putun kızgın demir damgasıyla sukutun. Gebedir her sukut bir yükselişe. Ne mümkün karşı koymak bu köpürmüş gelişe.. Heraklit, Heraklit!. akar suya kabil mi vurmak kilit? Şehir uzakta. Genç adam ayakta. Akıyor şehirden geçen nehir genç adamın ayakları dibinden. Genç adam kibritini çıkarıyor cebinden yakıyor piposunu. II Dikine mustatil bir apartımanın en üst katında dört köşe bir oda. Perdesiz pencereler. Pencerelerin dışında yıldızlı geceler. Genç adam alnını dayamış cama. Ben, romanın muharriri diyorum ki genç adama: — Delikanlım!. İyi bak yıldızlara, onları belki bir daha göremezsin. Belki bir daha yıldızların ışığında kollarını ufuklar gibi açıp geremezsin.. Delikanlım!. Senin kafanın içi yıldızlı karanlıklar kadar güzel, korkunç, kudretli ve iyidir. Yıldızlar ve senin kafan kâinatın en mükemmel şeyidir. Delikanlım!. Sen ki, ya bir köşe başında kan sızarak kaşından gebereceksin, ya da bir darağacında can vereceksin. İyi bak yıldızlara onları göremezsin belki bir daha... Delikanlım!. Belki beni anladın, belki anlamadın. Kesiyorum sözümü. İşte kapı açıldı geldi beklenen kadın.. «— BEKLETTİM Mİ?» «— ÇOK... Ama zarar yok..» Kadın yakaladı genç adamı elinden. Genç adam yakaladı kadını belinden. Bir yumrukta kırdı camı. Oturdular pencerenin içine. Sarktı ayakları gecenin içine... Işıklı bir deniz dibi gibi başlarında, sağda, solda gece yanıyor. Ayakları karanlık boşluklara sallanıyor.. Sallanıyor ayakları sallanıyor ayakları... ........... DUDAKLARI ...... Sevmek mükemmel iş delikanlım. Sev bakalım... Mademki kafanda ışıklı bir gece var, benden izin sana, seeeeev sevebildiğin kadar... İKİNCİ BAP GENÇ ADAMIN, SEVGİLİNİN ŞAHISLARINA... TİBET MABETLERİ VE AMERİKAN FİLİMLERİNE... AYIN ON DÖRDÜNE... GENÇ ADAMIN ESRARENGİZ MEŞGALESİNE... VE NİHAYET, MÜSEBBİBİ MEÇHUL BİR İHANETE DAİRDİR. I Mevzubahs gencin ismi: BENERCİ. Kendisi aslen Hintli olup maskatı re'si DELHİ'dir.. Dostlarının nazarında tam adam, düşmanlarının indinde azgın bir delidir ve Britanya polisinde künyesi şüphelidir.. Şeklü şemailine gelince: Ne PATAŞON gibi tombul bir cüce, ne MASİST gibi bir dev, ne de VİLLİ FRİÇ gibi bir babik oğlandır O, iki gözlü, tek burunlu, basbaya insandır O... Birinci babımızda, Benerci'nin odasına gelen kadın mühim bir rol oynıyacak kitabımızda. Kendileri bir İngiliz mis'idir. Hem İngiliz mis'lerinin nefisidir... İmdi, be nefis Mis nerde, nasıl tanıdı Benerci'yi?. diye sorarsam size, ben, eminim ki, siz, cevaben: «— Mermer merdivenler.. Kapı. Kapıda kıvırcık saçlı taştan iki aslan. Tibet. Tibette mabet. Mabedin içi... Omuzlarından çıkan on altı kolu havada, çıplak karnı iki kat, bağdaş kurup oturmuş mâbut BUDA.. İnledi öküz derisinden mukaddes davul: — Savul! Savul!!. Savuuuul!!!. Buda'ya kurban geliyor. Sarı saçlı, mavi gözlü bir kadın beyaz, kar gibi.. Kadının canına kıyacaklar gibi.. Açıldı kanlı bir ağız şeklinde karnı Buda'nın, fışkırdı mukaddes alevler dışarıya. Uzun külâhlı Moğol rahipleri kaldırdılar havaya beyaz kadını. Doyuracaktır Buda ateş dolu karnını. Mavi gözlü dilber kurban gidiyor, kurban... . . . . . . . . . . . . . . . . — Dran! Drrrran!. Drrrrrrrran!!!. Atıldı üç el tabanca. Yuvarlandı Moğol rahipleri birbiri ardınca. Esmer bir delikanlı yaklaştı mavi gözlü dilbere! — Kaçalım! bir an kaybedecek zaman değil.. OTOMOBİL.. Son sür'at.. Saatta 110 kilometre.. İşte bu kurtarılan kadın, birinci bapta odaya gelen kadındı. Onu kurtaran genç: BENERCİ.. Ve bu suretle İngiliz MİS tanıdı Hintli genci..» DİYEREK haltedeceksiniz. Romanımı daha başlamadan berbat edeceksiniz.. Gelin, etmeyin çocuklar.. Ne çıkar, inanın bir sefer olsun NÂZIM'a Amerikan filimlerinden fazla.. İlk tesadüf tramvayda oldu. İkincisi lokantada. Üçüncüde düğüm bağlandı nihayet siyah podüsüet bir çantada.. İngiliz kızı mahsus çantasını yere düşürdü. Hintli genç mahsus düşen çantayı gördü: kaldırarak verdi kıza... EEEEEEE? Sonra? derseniz, bakın, birinci babımıza... II Ayın on dördü. Ayın on dördünü Paris'te aç gezen gördü, dedi ki: — Bu gece ay dibi kalay bir tencere gibi... Ayın on dördü. Ayın on dördünü Fatihli hırsız gördü, dedi ki: — Bu gece ay gökte açık kalan bir pencere gibi. Atlasak içeriye, aşırsak, be imanım, Meryem Ana'nın gümüş takımlarını. Ayın on dördü. Ayın on dördünü İrlandalı bir polis gördü, dedi ki: — Benziyor ay yıldızların yaldızlarını çalmak için göğe çıkan bir hırsızın fenerine... Ayın on dördü. Ayın on dördünü şair Salih Zeki gördü: benzetti kendi eserine beğendi... Ayın on dördü. Ayın on dördünü Londralı bir lord gördü, dedi ki: — Benziyor ay haşmetpenahımın dizbağı nişanına... Kızardı ayın on dördü. Kızaran ayın on dördünü bir parya gördü, dedi ki: — Benziyor ay Ganj'ın üstüne damlayıp yayılan kardeş kanına. Ayın on dördü. Bu sefer bizzat çekik gözleriyle ayın on dördü KALKÜTA şehrine civar, bir çay tarlası gördü. Tarlanın dışında duvar. İçinde bir ev. Gece saat: 2... Evin alt katındaki oda. Kapalı pencereler, asma bir lamba, bir masa ortada. Üç amele, iki köylü, bir muallim ve Benerci, yani ceman yekûn: yedi Kalküta delikanlısı, yedi inkılâp genci...... Benerci söz söylüyor: — Bize karşı İntelicent servis kendine mahsus... — Sus. Bir tıkırtı var. Döndü başlar kapıya. — Sana öyle gelmiş. Devam ediyorum arkadaşlar: İntelicent servis kendine mahsus... — Benerci, sus. — Rüzgâr... — Arkadaşlar İntelicent servis... — Sıııııs... Söndürün... Dışarı bakacağım... Karanlık... Aralandı pencere. Ay ışığı parlıyan enli bir kılıç gibi keserek karanlığı düştü yere. — Ne var? — Sııııısss!. Dışarda polis. Lambaları sönmüş iki otomobil, ve bir sürü motosiklet... — Satıldık... — Evet... ÜÇÜNCÜ BAP TAYMİS GAZETESİ'NİN BİR TELGRAFI... VAZİYETİN TELHİSİ VE BENERCİYLE İSTANBULDA MATBAADA BİR MÜLÂKAT... KALKÜTADA UMUMÎ GREV... SOMADEVA... TAŞLANAN ÇOCUĞUM... VE DAHA BİRÇOK YÜREKLER PARALAYICI HADİSELERE DAİRDİR. I Taymis gazetesinin Kalküta'dan aldığı bir telgraftan: KALKÜTA - Kızılların tevkifatı devam ediyor. Şehir civarındaki çay tarlalarında metrûk bir evde toplanan gizli Vilâyet Komiteleri, içtima halindeyken derdest edilmiştir. Yedi kişiden mürekkep olan komite azalarından altısı yakında adliyeye verileceklerdir. Yalnız, ilk istintak neticesinde, gene komite azasından, Benerci isimli bir genç tahliye olunmuştur... II Vaziyeti telhis edelim hele. BİR. Benerci inkılâpçı bir gençtir. Hazım zamanlarını, boş gecelerini değil, boydan boya ömrünü vermiştir ihtilâle... İKİ. Birinci bapta öğrendik ki, Benerci âşığıdır Britanyalı bir kızın. Yani, delikanlımızın kalbine bir taş düşmüş. Kırmızı saçlı bir baş düşmüş ve kalbi dalga dalga halkalanıyor... İki, A: Benerci riyaset ederken gizli bir içtimaa altı yoldaşıyla yakalanıyor. İki, B: Fakat meçhul bir sebebe binaen, yoldaşlarının mevkuf bulunmasına rağmen, Benerci tahliye edilmiştir. İki, C: Bence, yani romanın muharrirince olduğu kadar, Benerci için de bu tahliye keyfiyeti siniri, ruhu, kemiği, eti kemiren bir esrardır, iki gözüm, serapa esrar... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Benerci, sana dört teklifim var: Evvela, Kalküta'dan İstanbul'a çık yola. Babıâli caddesinde matbaaya gel... Geldin mi? Âlâ... Saniyen: sinirini yen. Karşımda dikilip durma, otur... Salisen: ayağını iki defa yere vur: Kapı açılsın Lebbeeeeeeeeyk! deyip bize iki çay getirsin kahveci üstat. Rabian: anlat. Şu müthiş müşkili birlikte halledelim seninle... — Anlatıyorum. Dinle: Ve Benerci, macerayı bana, kafiyesiz filân, yani nesren şöyle anlatmaya başladı: Sarılmıştık. Yok edilmesi lâzım gelen bazı kâatlar vardı. Vakit kazanmak için, polisin üstüne ateş açtık. Brovniklerimizin şarjörlerini iki defa tazeledik. Birimiz kolundan, birimiz de başından yaralandı. Kurşunlarımız tükendi. Britanya polisi içeri girdi. Gırtlak gırtlağa kapıştık. Nihayet, kıskıvrak bağladılar bizi. Kamyonlara yüklediler. Müdüriyette, yedimiz birden, bir herifin karşısına dizildik. Burada, Benerci yine coştu, işi kafiyeye döktü: Herifin mavi gözleri çipil çipil suratı çilliydi. İntelicent'ten olduğu belliydi. Geçti arkadaşların önünden. Benim önümde durdu. Yüzüme baktı. İsmimi sordu. Beni bıraktı... Niçin bıraktılar beni? Beni niçin bırak- -tılar? — Benerci, buna bir tek sebep var. — Ne? — Düşecekler peşine.. Eşine?? Ateşine?? Mateşine?? Tükürmüşüm kafiyenin içine... Yani, anlıyacağın, seni bıraktıktan sonra peşine düşecekler. Sonra cooop, haydi bir tevkifat daha. Tabii, sen yine içerde. Hem bu sefer artık suratına bakıp ismini sorup bırakılmamak şartıyla. İşte tahliye keyfiyetinin sebebi... — Sebep bu değil. Ben, tamamen temizim. Arkamda takip yok. — Tuhaf şey. Dışarıda temas ettiğin arkadaşlar ne diyor? — Galiba onlar da senin gibi düşünüyorlar. İki üç defa, muhtelif arkadaşlarla temas etmek istedim. Fakat verdiğim randevulara gelmediler. Arkadaşlar benimle görüşmek istemiyor. — Öyleyse, sen hemen yine Kalküta'ya git oğlum. Ne halt edersen et, şu vaziyeti bir düzelt bakalım. Benerci gitti. Baktım ki, pencereden: muktesit, muharrir ve muhbir Nedim Vedat Bey geçiyor. Düşündüm Benerci'yi ve mel'un bir ihtimalle birden yüreğim cızz etti. Arif olanlar için, bu fasıl burada bitti... III Stop: Fren! Zıııınk! Durdu!. Amele baş parmağını tele dokundurdu. Akümülatör, dinamo, motor, buhar, benzin, elektrik, Trrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrik! D U R - D U !!!.. Yüksek tuğla bacalarda dumanlar donakaldı. Koptu kayışlar. — Patron, sabotaj var!. — Koş telefona. — İşlemiyor... — Telgraf... — Teller kesilmiş, makina bomboş... — Koş!.. Karşımda durma, avanak!.. Hangarda ne varsa, üstüne atlıyarak, koşun şehre... Sarjant, polismen, asker, kırk ikilik, tayyare, tank, ne bulursanız, yetiştirin... Birden bisiklet, motosiklet, otomobil, omnibüs tozu dumana kattılar, dumanı toza... Fakat yine birden ekşi boza... Ne ileri ne geri. Paaaaah!.. Fıııııss... Patladı lastikleri... Geç kaldılar, geç!.. Drran drrrn drrran... Tiki taka frev... Edildi ilân Umumî grev!!!.. Kalküta grevdedir. Benerci evdedir, sırtüstü yatıyor yatakta... Geçiyor haykırışmalarla kapısının önünden tek başlı, tek yürekli, milyon ayaklı Kalküta... Onlar, hep beraber grevdedir... O, yapayalnız evdedir. Yapayalnız... Tavan, kapı ve duvar... Onu kavgaya çağırmadılar. Günlerdir ki, onu gördükçe arkadaşları çevriliyor başları... Benerci yatakta Kalküta ayakta. Benerci görmeden görüyor yattığı yerden yürüyen Kalküta'yı: «Adım Adım. Adım — lar adım — ları... Kal — dırım kal — dırım. Kal — dırım — lar kal — dırım — ları... Cad — de... Cad — deler... Kalabalık... Ka — la — ba — lık itiyor iki yana apar — tıman — ları... Behey tram — vay!.. çiğneneceksin: sağa sola sap... Geçit yok. Rap rappp rappp!!!!! Ve... Va... Vey... — Yol açın kamyonlara amele çocukları babalarını geçiyor..» Haykıraraktan Benerci fırladı yataktan. Şimdi sokaktan tek bir insan sesi yükseliyordu... Benerci koştu pencereye: Aşada sokak kalabalık. Yukarda masmavi bir hava Aşada bir kamyonun üstünden kalabalığa Söz söylüyor en yakın arkadaşı SOMADEVA:* «— Arkadaşlar! Aylardır ki anamız avradımız uzun aç dişleriyle dişlediler kendi memelerini. Arkadaşlar... Çıplak aç karnını kurşunlara vermek, kıvranarak gebermek... . . . . Tek . . . . . . . . . . . . . . Vaar? Hayır!. Ar . . . . . . . lar . . . . . . (*) SOMADEVA, Benerci'nin en yakın arkadaşı olup, uzun bir müddetten beri Kalküta'da bulunmuyordu. Binaenaleyh, böyle bir zamanda onun sesini duyup kendisini görmek, elbette ki, Benerci'yi sevinçli bir hayrete düşürecektir. N.H. Önümüzde onlar kalın enselerini kırıp boynuzlarını saplayınca toprağa... . . . . . ağa.... Biz.... . . . . . . . mizi!. Patiska bir gömlek gibi yırtarak etimizi kanlı kemiklerimizle . . . . . . . . cağız . ! ! . . O zaman gülleri koklıyacağız. O zaman tabiat güzel bir ağız gibi karşımızda gülümsiyecek...» Benerci artık kendini tutamadı. Pencereden üç defa: S O M A D E V A.. S O M A D E V A.. S O M A D E V A.. diye haykırdı. Bu haykırış o kadar kuvvetli idi ki, S O M A D E V A sustu. Birdenbire esen rüzgârla bulutları dağılan bir yaz sağanağı gibi sokaktaki kalabalığın uğultusu kesildi. İnsanlar, başlarını enselerinin üstüne yatırarak, dikine mustatil apartımanın yedinci katındaki perdesiz pencereye baktılar. Ve orada, camın arkasında, Benerci'nin sarı yüzünü gördüler. S O M A D E V A, Benerci'yi tanıdı. Kolları ona doğru uzanır gibi oldu. Bu hareketi, yalnız yukardan Benerci ve kendi içinin içinden S O M A D E V A gördü. Başka hiçbir göz, uzanmak, kucaklamak istiyen kolların hasretini göremedi. Yukardan, yine Benerci, üç defa bağırdı: — S O M A D E V A.. S O M A D E V A.. S O M A D E V A... Aşada S O M A D E V A, kamyonun etrafına toplananlara: — Bana bir taş veriniz, dedi. Taşı verdiler. Ve en eski günlerin en yakın arkadaşı: — Bu adam nefsini kurtarmak için yoldaşlarını satmıştır. Benerci müstevlilerin casusu olmuştur. En yakınlarının kellesini satmasaydı, bunu yapmasaydı, onun kahrolası başını omuzlarının üstünde bırakmazlardı, dedi. Ve sağ kolunun bütün kuvvetiyle, yedinci kattaki perdesiz pencereden bakan sapsarı insanın yüzüne, taşı attı... SOMADEVA'nın taşı, BENERCİ'nin alnına geldi. Benerci dimdik durdu. İki kaşının arasından sızan kan, çenesinden göğsüne aktı... Ve Benerci'nin başı benim, ben Nâzım Hikmet'in dizlerine düşünceye kadar, en büyük, en iyi, en sevgili, kahreden ve yaratan KALKÜTA, onu taşladı. Baygın çocuğumu, yatağına yatırdım. Camları parçalanmış, pervazları kanlı pencereye çıktım. Arasıra arkasına dönüp bakarak uzaklaşan kalabalığın peşinden şu suretle feryada başladım: Benerci benim oğlum... Ben onun yüzünü görebilmek için kaç kerre gecemi gündüzümü on birlik tütüne satarak dumandan bir adam gibi dikilip durmuşum... Benerci benim oğlum, ben onu uykusuz gecelerin ellerine doğurmuşum... Benerci sizi satmadı. Benerci günlerdir yemek yemiyor, gecelerdir yatmadı. O yatmıyor, ben yatabilir miyim? Benerci sizi satmadı, sizi ben satabilir miyim? Benerci benim oğlum. Onu ben kellemden, etimden, iskeletimden sizin için doğurdum... Dostlar! İçinizden bir çıban gibi şüphenizi yolunuz. Benerci sizin oğlunuz, benim oğlum... Fakat, kalabalık, benim sesimi bile işitmeden ilerledi, kayboldu. O zaman, hâlâ baygın yatan çocuğuma döndüm, dedim ki: Dostlar dinlemedi beni Benerci. Benerci oğlum, küçücüğüm, büyüğüm, başında dolaşan bu mel'un düğüm çözülene kadar... bizim ah! demeğe hakkımız yok, Onların taşlamağa hakkı var... IV KALKÜTA'DA BİR POLİS KARAKOLUNUN YÜKSEK DUVARLARININ DİBİ Gök gürler. Vakit akşam üzeri. Üç polis karakolun duvarları dibinde buluşur. BİRİNCİ POLİS — Nereye gitmiştin? İKİNCİ POLİS — Domuz boğazlamaya... ÜÇÜNCÜ POLİS — Sen nerdeydin? BİRİNCİ POLİS — Köprünün üstünde bir Hintli karı gördüm demin. Kucağında kertenkele suratlı bir çocuk vardı. Çocuk beni görünce başladı ağlamaya ağlamaya ağlamaya... Karıya: — Sustur şu piçi, Britanya polisine selam versin, dedim. Selam vermezse, kuyruksuz bir fare gibi gebersin dedim. Ne sustu, ne selam verdi kara kurbağa yavrusu. Akıyordu su... Akar suya fırlattım bu zırlayan şeytan piçini. Anası yüzüme bakıp kara bir uçurum gibi çekti içini. Dokundu rikkatime bu iç çekiş. Madraslı bir ihtiyar: «Azabı azapla tedavi edin...» demiş. Getirdim karakola kocakarıyı. Sarı sırtından kızıl kan sızdırıp çekeceğim içinden ağrıyı... İKİNCİ POLİS — Sana bu işte yardım için kocakarıyı eski bir halı gibi ayaklarına sereceğim. BİRİNCİ POLİS — Lütufkârsın... ÜÇÜNCÜ POLİS — Ben de sana: Bengale ormanlarında avlanmış bir filin koparılmış erkekliğinden bir kamçı vereceğim... BİRİNCİ POLİS — Başka bir şey istemez... Malumdur bana azabı ısdırap, ezberimdedir tekmil kitabı ıstırap. Meselâ: Uykulara kâbus gibi çökebilirim, tırnak sökebilirim, kulakların içine kurşun dökebilirim. Ellerin derisini eldiven gibi soymak, koltuk altına kaynar sudan yeni çıkmış hindi yumurtası koymak, sirke damlatarak gözleri oymak, domuz topu ıtlak olunan usûl, velhasıl daha bin bir usûlle gayeye vusûl mümkündür bence... Bakınız, bende ne var? 3. VE 2. POLİS — Göster bize göster bize!! BİRİNCİ POLİS — Grevde yakalanan Hintlilerden birinin taze kesilmiş başparmağı... Kesildikten sonra yarım santim uzadı tırnağı... 3. VE 2. POLİS — Haydi içeri gidelim, uzayan tırnağı seyredelim... Polisler karakoldan içeri girerler. Bir müddet sahne boş kalır. Benerci gelir. Yağmur yağmaya başlar... Benerci, belini karakolun duvarına dayayarak çömelir. Karakolun duvarından insan çığlıkları gelmektedir. Ve yağmurun içinden uzun bir şehrin uğultusu işitilmektedir. Karakolun duvarından gelen insan çığlıkları: Kalküta grevcilerine aittir. Yağmurun içinden uğultusu işitilen şehir: Kalküta'dır. Yağmur... Alaca karanlık... Akşam suları... Kalküta grevi mağlûp olmuştur. Somadeva yakalanmıştır. Ve Benerci'nin, duvarı dibine çömeldiği karakolda, Somadeva'nın omuzbaşları dilim dilim yarılarak kanıyor. Yağmur... Karanlık... Gece iyiden iyiye indi. Benerci'nin saçları, omuzları, dizkapakları sırılsıklam oldu. Arkadaşlarının attığı taşlarla alnında açılan yarayı kapayan sargı ıslandı, yapıştı... Arkadaşlar içerdedir. Benerci yine dışarda... Kara gömlekli bir İtalyan faşistinin bile, oğlumun çektiği azabı duymasını istemem... BİRİNCİ KISMIN SONUNCU BABI I BENERCİ'DEN ALDIĞIM MEKTUPTUR Benerci'den şöyle bir mektup aldım, aynen neşrediyorum: "Sana verdikleri zaman bu mektubu belki ben çoktan nokta son demişimdir. Bu sefer dostların taşını değil, mendebur bir kurşunu kafamdan yemişimdir. Nâzım, biliyorum, ölümün önünde rol kesip Hamlet gibi budala, Verter gibi komik olmamak lâzım. Nâzım, bilmiyorum, ne haltedeyim? Nasıl altedeyim? Şöyle bir poz alıp durmak kendi kendini vurmak, kıyak iş doğrusu!.. Bak, kapı komşum uyandı, muslukta akıyor su, yüzünü yıkıyor... İndi ıslık çalarak merdivenlerden sokağa çıkıyor... Ben... Ne Hamlet, ne de Verter...!!! Neyse, geç... İşi anlatayım, tıraş yeter... Sokak karanlıktı. Senin, nefis Mis dediğin birdenbire karşıma çıktı. Dedi ki: «Aylardır peşindeyim» dedi ki: «telâş içindeyim, nerdesin?» Daha birçok şeyler dedi korkuya, aşka dair. Eklendi hatıralar hatıralara. Sonra, «Nereye gidiyorsun?» dedi, «eve geldik» dedi, «içeri gir.» Onun evine girdik. Ev karanlık ve bomboştu. Yatak odası, lamba yandı, konuştum: — Bana bir bardak dumanlı, kırmızı, sıcak çay, dedim. Çıktı dışarı. Baktım karşıda çanta. Hani taaa onun yolda düşürdüğü ben Benerci serseminin gördüğü siyah podüsüet çanta. Açtım: Kâatlar. Okudum: İntelicent servis raporları, ve yeni bir tevkifat listesi var. Benim ismim yok. Anladım. İçeri girdi o, bardağı bıraktı. Yüzüme, elime, çantaya baktı. Bakıştık. Tuttum omuzlarından. Başını vurdum duvara vurdum... Duvarda kan. Vurdum duvara... Sonra... Sokak... Tramvay yolları tramvay yolları, sağları, solları bomboş, uçsuz bucaksız tramvay yolları... Nefes nefese koşarak sonra teker teker merdivenler. Durdum. Odam. Dargın bir kaş gibi kımıldandı tokmağın sapı. Açıldı kapı. Oturdum. Kalktım. Odanın ortasında dolaştım biraz. Sonra baktım duvarlara. Dışarda şafak atmış, duvarlar bembeyaz. Baktım duvarlara. Sonra sağ elim art cebimden brovniği çıkardı. Ağzımda cıgara vardı. Acı geldi tütün tükürdüm. Şarjörü sürdüm. Kurşun namlunun içindedir. Kalbim hudut haricindedir... Şimdi benden sana son göz son söz son ses: S.. O.. S!!. S.. O.. S!!. S.. O.. S!!. II KALKÜTA'YA GİDİP BENERCİ'Yİ NE HALDE BULDUM? Ya yattı karanlık sulara yahut da yatıyor. İmdat işareti var, ışıklı bir umman gemisi batıyor... dedim. Gözleri kanlı bir kurt gibi mesafeleri yedim, yetiştim Kalküta'ya... Gökten bir kartal gibi alçalarak girdim yedinci kattaki odaya. O ne? Benerci yazı yazıyor ıslık çalarak... Dipdiri! Teresin keyfi yerinde... Ne mükemmel bir ışık var beni gören gözlerinde. Gözlerinin içine güneş vuruyor. Masada bir portakal duruyor, soluyarak soyup yedim. — Haydi be herif, anlat! dedim... III ÖLÜSÜNÜ BULACAĞIMI ZANNETTİĞİM HALDE KARŞIMA YAZI YAZAR VE ISLIK ÇALAR BİR VAZİYETTE ÇIKAN BENERCİ'NİN "ANLAT BE HERİF..." FERYADIM ÜZERİNE BANA ANLATTIKLARI: — En yakınlarım, en yakın dostum taşladılar beni, taşladı. Ve mavi gözlü kadın yoldaşlarımı satıp başımı bana bağışladı... Karardı içim Karardı içim... Kulaklarımda kazma sesleri. İçimde ıslak bir toprak kazılmaya başladı. Girdim yarı belime kadar dumanlı sıcak karanlıklara... — Sonra? — Çok şükür ki, sonrası senin kötü edebiyat yapmana yaramıyacak kadar sade, alelade!.. Hani üstadın bir sözü var: «BOŞ GECELERİNİ DEĞİL, BOYDAN BOYA ÖMRÜNÜ VER İNKILÂBA...» diyor. Bu söz. VİRGÜL Kocaman, çıplak bir alından bakan iki göz. VİRGÜL Ve Ben işte sağım!.. Anladım ki şunu...... Çıkardım namludan kurşunu, onu dehşetli güzel günlere saklıyacağım... Birinci Kısmın Sonu İKİNCİ KISIM BİRİNCİ BAP BENERCİ TEKRAR ARKADAŞLARINA KAVUŞUR... SOMADEVA YATAĞA DÜŞER... ROY DRANAT'IN HAYAT FELSEFESİ... YİRMİNCİ ASIR TARİHİNİN BAŞLANGICI V. S... V. S... Noktanoktanoktanokta nooook-ta Basmıştır yine bağrına Benerci'yi o inanılmayacak kadar iyi kahredip yaratan KALKÜTA. Noktanoktanoktanokta Noooook-ta I Bu yaz: Sabahları — taze süt gibi beyaz, öğle zamanları — erimiş bakır gibi aydınlık, akşamları — Bombaylı kadınların esmer teninden ılık ve geceleri — üzüm salkımları gibi yıldızlıyken hava SOMADEVA düştü yatağa. Kan geliyor boğazından. Dinleyin bunu Benerci'nin ağzından: «— Gazete kâatlarıyla örtülmüş olan masada bir gaz lambası yanıyordu. Somadeva, duvarın dibindeki yer yatağındaydı. Boynu bembeyaz. Elmacık kemiklerinin derisi kırmızılaşmıştı. Tıraşı uzamış. Ve gözleri lüzumundan fazla aydınlık, lüzumundan fazla karanlıktı. Yatak çarşafının ayak ucunda bir tahta kurusu yürüyor. Gittim, tahta kurusunu aldım. Masadaki gazete kâadını kopardım, koyulaşmış siyah bir kan damlasına benziyen hayvanı kâadın içinde ezdim. Somadeva güldü: — Benerci, beni seviyorsun, dedi. Gözlerini yüzümde gezdirdi. Gözleri alnımda durdu: — Benerci, seneler geçti. Benim attığım taşın izi silinmemiş. Bunun şimdi farkına vardım, dedi. Yeni doğmuş bir çocuk gibi nefes aldı: — Bugün iyiceyim, dedi. Su istedi. Verdim. — Karanlık, dedi. Lambanın fitilini açtım. Yine ona para getirmiştim. — Bu parayı nineye verirsin yine. Her gün besleyici yemekler pişirsin. Hem, üç öğün mutlaka yemelisin, dedim. Cevap vermedi: — Geçen hafta sana getirdiğim paradan hapisanedekilere göndermişsin, sonra iki gün kuru ekmek yemişsin, dedim. İşitmemezliğe geldi. — Sana yemeğin için verilen parayı başka yerlere harcamaya hakkın yok, dedim. Yemek yemen, iyi olman lâzım, dedim. Bir şey söylemek istedi. Söylemedi. Düşünüyorum. Bir kamyonun üstünden uçsuz bucaksız kalabalığa söz söyliyen Somadeva aklıma geliyor. Yağmurlu bir akşam aklıma geliyor. Karakolun duvarına çömelmişim. İçerde Somadeva'nın omuz başları lime lime yarılarak kanıyor. Somadeva'nın mahkemesi aklıma geliyor. Yumruklarını maznun parmaklığına vurarak haykırıyor. Somadeva hapisaneden kaçıyor. Yine beraberiz. Britanya'ya karşı grevler, nümayişler, içtimalar... Sıcak bir öğle zamanı aklıma geliyor. Uzun bir yol yürüyoruz. Terimi silmek için Somadeva'dan mendilini istiyorum. Dalgın, mendilini veriyor. Mendilde kan. Gece boğazından kan boşanmış. Doktora gidiyoruz. Verem. Metelik yok. Zaten hastaneye de yatırmak mümkün değil. Kaçak. Somadeva'yı, ninenin evinde, duvarın dibindeki yer yatağına yatırdığım gün aklıma geliyor. Düşünüyorum. Kötü, berbat şeyler aklıma geliyor. Sonra, mendillerine kan tüküren veremli genç kız romanları okuya okuya, bütün bu anlattıklarımı bayağı bulacak olan bazı okuyucular aklıma geliyor. Gülüyorum. Somadeva soruyor: — Niye güldün? — Hiç.. Hem artık ben gideceğim. Somadeva soruyor: — Haftaya geleceksin değil mi? — Tabii. Odadan çıkarken Somadeva'nın sesini işitiyorum: — Böyle duvar dibinde sırtüstü gebermek berbat şey be. Hiç olmazsa orada ölsem. Sen, söyle arkadaşlara... Gözlerim yaş içinde. — Arkadaşlara söyle. Unutma, Benerci. Orada. Anlıyor musun?» II Sıcak. Ufukta ışıldayarak nehir akıyor. Benerci kapalı bir kitap gibi. ROY DRANAT toprağa bakıyor Ve konuşuyor, yarı yoldan dönen bizim eski ahbap gibi: «— Benerci sen yüksek dağların çayırlarında biten keskin kokulu göz alan renkli bir otsun. Fakat devedikeninden daha faydasız bir ot. Benerci sen bir Don Kişot'sun, kahraman ve gülünç bir Don Kişot. Benerci bil ki neticeler çıkarmak öyle mümkün değil ki... Hayat öyle karışık. Geç efendim, bunları bırak. Akşamüstü serinlikte teferrüce çık... Ve Yahya Kemal beyi asrîleştir biraz, yaz: "Şöyle rahat bir kûşeye sığındık da biz Dehrin bu hayı huyuna meclubu handeyiz..." Gerisini at. İşte felsefei hayat.» Benerci güldü. Ben bir şey demedim. Eski bir kavga şarkısı mırıldanarak bakıyorum ufukta akan suya. Sıcak. Yazdım bütün gece Benerci'yi, şimdi bir yatsam uykuya.* (*) Okuyucularıma, ismiyle ilk defa karşılaştıkları ROY DRANAT hakkında kısa bir malûmat vermeyi münasip buldum. Roy Dranat, Benerci'nin eski bir kavga arkadaşıydı. Fakat sonra, galiba korktu, galiba sabrı tükendi ve galiba ruhunu satıp rahatı bulmak fırsatını ele geçirdi. Kavgadan ayrıldı. Şimdi ROY DRANAT, İngiliz emperyalizminin emrinde, sakalsız, pelerinsiz ve kılıçsız, rahatını arayan zavallı, mustarip bir Faust'tur. N.H. III. «Keşmirli Ebe kadın anamın kasıklarından çekti beni. Ve kundakladı bir sinema biletiyle. Biletim üçüncü mevkiydi. Anam etekliğini giydi, babam mavi gömleğini, yola düzüldük... Gittiğimiz sinemanın üç kapısı var: Birincinin önünde: otomobiller tepiniyor, fraklı Britanya bankaları iniyor. İkincinin önünde: küçük dar dükkânlarla dar tarlalar. Üçüncü kapı bizim, oradan biz giriyoruz, istihsal aletinden mahrum olanlar. İçerde the polismenler gösteriyor yerlerini müşterilerin: — Buyrun siz oturunuz! Oturtuldular. — Oturun! Oturdular. — Otur ulan kerata... Oturduk. Lambalar söndü. Muzıka başladı, makina döndü. Perdede filmin ismi göründü: (Yirminci Asrın Sergüzeştleri nâm dram.) Yirminci asır dört kanatlı bir tayyareden mendil salladı bize. Yakasında kapitalizm açıldı kabak çiçeği gibi. O kadar çoğaldı o kadar uzadı ki bacalar saçlarından asıldılar sıra sıra kehkeşanlara. Öyle duman çıktı, kurum yağdı ki gökte Allah bile meleklere Amerikan markalı muşambalar giydirdi. Şikagolu bir milyoner öptü telsiz telefonla Tokyolu sevgilisini. Elektrikli salhanelerde makinaların bir ağzından pastırma attılar, öbür ağzından boynuzlu inekler çıktı. Bir coğrafya hocası dedi ki derste: "Senegalli zencinin yegâne derdi yüzünün siyah olmasıdır." Bu haber bir velveleyle köpürdü Paris'te, müstemlekeler nezareti emir verdi, pudra fabrikaları geçti seferberliğe. Paris'te olan işler duyulunca Londra'dan hemen içtima edip karar koydu Avam Kamarası: "Kıçlarına kuyruk takmıyan Hintlilerin kesilecek kafası." Telsizler daha tebliğ ederken bu kararı Hind'e muazzam bir kuyruk tröstü teşekkül etti Mançister şehrinde. Kutbu şimalide Eskimolar görünce bu halleri, kıça kuyruk takmamak ve değiştirmemek için deri, ince Japon fincanlarında okkalarla Hollanda sütü içmeğe başladılar. Üstünde uzun katarlar kayan raylar, bahrimuhitlerin elli bin tonlukları ham mevat taşıyorlar müstemlekelerden. Kilometreler ticaret evleriyle bağlandı birbirine. Sahrayı Kebir'in ortasında ilân kuleleri dikildi. Tröstler kartellerle tokuşuyor. Balyalar, denkler, çuvallar, kutular şarktan garba, garptan şarka koşuyor... Perde karardı, makina durdu. Perde beyazlandı, lambalar yandı. Lambalar yanar yanmaz kocaman bir gürültü ortalıkta çalkandı. Babama sordum: "— Ne oldu?" Anam güldü. Ve birdenbire küçücük kafam yukardan düşen bir kitabın yapraklarıyla örtüldü. Kitabı kafamdan atıp yukarı baktım: Britanya bankalarının localarından filozoflar: tonlarla yaldızlı eserlerini fırlatıyorlar üstümüze. Lambalar söndü. Muzıka başladı, makina döndü. Perdede ikinci kısmın ismi göründü "Hindistanlı Parya VE PROLETARYA.." The polismenler el attı kıçlarına. Birinci mevki homurdandı. İkinci sallandı. Bağırdı üçüncü mevki avazı çıktığı kadar: "— Geliyor, ror, geliyor bizimkiler...." Mehtaba, dökülen bahrimuhit gibi mavi pantolonların dalgaları kapladı perdeyi. Başladı resmigeçit Misisipi gibi uzun Amazon kadar geniş. Maden ocaklarında çalışanlar ata biner gibi kazmalarına binip tünellerde koşuyorlardı dörtnala. Keşmirli mensucat amelesi hep bir ağızdan şarkılar okuyarak kocaman bir bayrak dokuyarak geçti. Nakliyatçılar şehirlere tekerlek takarak tramvaylara çektirdiler. Elektrikçiler lastik eldivenlerine sırma saçlarından dolamışlardı voltları. Elektrikçiler geçtiler, elektrik kadar temiz elektrik kadar çevik, elektrik elektrik... Geçiyor bizimkiler Misisipi gibi uzun Amazon kadar geniş... Omuzlarımda fır dönerken kafam karnıma vurdu babam. Şimdi yürüyordu perdede on milyon beygir kuvvetinde bir ıstırap: Elleri ceplerinde kilitli parmakları burunlarında ağır ağır sürüklendi işsiz ordusu. Adımları nalladı gözbebeklerimizin kulaklarını. Sırıttı birinci mevki. İkinci düşündü. Perdede yeni yazı göründü: "BURJUVAZİ!." The polismenler giydi pazarlıklarını. Alkış yağdı localardan. Ağzı sulandı ikinci mevkiin. Biz çuvaldızla dikildik birbirimize gündeliklerimizden, avuçlarımız alevlendi, fırladı gözlerimiz burun deliklerimizden. Başladı resmigeçit: İmparatorluk üniformaları davul çalarak yol açarak geçti. Britanyalı diplomatlar bonjurlarının kuyruklarını döşediler yola. Bayraklar çekildi her karakola. Sökün etti tröstler. Başlarında banka kavaslarının şapkası vardı. Sıkıştırmışlardı fabrika bacalarını kulaklarına. Toprakların kilometreleri tespihti ellerinde. Ağızları havada kartel avlıyordu. Esham senetlerindendi boyunbağları. Parmaklarımla saydım bu dağları, geçtiler. Göründü müteşebbislerin alayı. Hepsi bir iki fabrikanın tutmuştu kulaklarından. Sünnet çocukları gibi yürüyorlardı. Hepsinin parlıyordu apış arasında malî sermayenin altın kazığı. Bunları da birer birer saydık anamla beraber... Alay bitti. Toz duruldu. Baktık ki, yollara çıplak göbeklerinden çivilenmişti orospular.» Somadeva deminden beri okuduğu defteri kapattı. Yastığının altına koydu ve Benerci'nin yüzüne baktı: — Nasıl buldun? Benerci sordu: — Hepsi bu kadar mı? — Şimdilik bu kadar. Daha doğrusu bu, yazmak istediğim «Yirminci Asır Hindistan Tarihi»nin başlangıcı. — Bakalım gerisi nasıl olacak? — Gerisi, sonu harikulade olacak asıl, Benerci. Bu tarihin sonu inanılmıyacak kadar mükemmel olacak. Yalnız bir yazabilsem, yani onu ben de bir yazabilseydim. Benerci kalktı. Masanın üstündeki gaz lambasını yakmak istedi. Somadeva seslendi: — Lambayı yakma. Böyle daha iyi. Geçmiş gelecek, kafamın içindekileri böyle daha iyi görüyorum. Akşamları ateşim dehşetli artıyor. Ağrılar filan dehşetli. Artık dayanılmıyacak kadar... Neyse, bunları bırak. Sen bir şeyler anlat bakalım. Son günlerde okuyor musun? Fabrika kaçta bitiyor? Neler okudun? — Son günlerde bir iki meraklı kitap okudum. Hatta iki tanesi yanımda. İstersen lambayı yakayım da, sana biraz okuyayım. — Olur, Benerci. Benerci lambayı yaktı. — Kitaplardan biri, şu meşhur Fransız gazetecisi Alber Londr'un. Fransız Kongosu'na dair. Sana kitabın en feci faslından beş on satır okuyacağım. Fransız Kongosu'nun merkezi Brassavil'le Karaburun limanını birleştirecek olan Kongo - Osean demiryolunun inşaatına dair birkaç satır. İnşaatı Batilon Şirketi yaptırıyor. Şimdi, dinle: Benerci lambanın fitilini biraz daha açtı. Okumaya başladı: «— Bakota, Baiyya, Linfaondo, Sara, Banda, Lizangö, Mabaja, Sinde, Loano kabilelerinin adamları, dalgın hayatlarından koparılarak Batilon'a gönderilmekteydiler. Bu çok garip bir yolculuktu. İstilâ zamanlarımızdan kalan mavnalara yükleniyorlardı. Üç yüz, dört yüz başlık insan sürüleri güvertenin altına ve üstüne yığılıyordu. Aşağıda olanlar nefessizlikten boğuluyorlardı; yukardakiler ne oturabiliyorlardı, ne de kalkabiliyorlardı. Ve ayaklarında zencir olmadığı için, Brassavil'e kadar 15-20 gün süren yolculuk esnasında Şari, Sangu, Kongo nehirlerine her gün iki üç insan kendini atıyordu. Mavna yolunda ilerliyordu. Düşenlerin hepsini toplıyamazsın ya!... Kıyıdan gidildiği zamanlar ağaç dalları en yukarda bulunanları nehre yuvarlıyor... Hiçbir çatı yok. 15 gün yuvarlak güvertenin üstünde. Güneşin altında. Yağmurun altında. Ocak odunla yakıldığı için, uçuşan küçük kıvılcımlar zencilerin derilerinde yanıklar yapıyor... İşte nihayet Brassavil... Üç yüz kişiden ancak iki yüz altmışı, bazen de iki yüz ellisi gelebilmiştir. ....Gelenler sürüye sokuluyor. Yaya yolculuk başlıyacaktır. İlk önce, en sağlam olanlar seçiliyor. ....Ve sürü, balta görmemiş ormanlardan yürüyerek, bataklıklar geçerek, dehşetli Mayombe ormanına doğru ilerliyor. ....Bu korkunç bir manzaradır. 10 kilometreye uzanan insan sürüsü, boğumlarını kımıldatmaya mecali olmayan uzun, yaralı bir yılana benzer. Biyalılar düşer, Zindeliler ayaklarını zorlukla sürükleyebilirler ve kırbacın düğümü onları kovalar. Ben demiryollarının nasıl yapıldığını görmüşümdür. İş yerinde birçok aletler vardır. Fakat burada zencilerden başka hiçbir şey yok..... ....300 kilogram ağırlığında çimento fıçılarını nakletmek için, Batilon Şirketi, bir sırık ve iki zenciden başka hiçbir vasıtaya lüzum görmemiş. Irgatbaşıların ezdiği bitkin, yorgun, yaralı, sıska zenciler yığınlarla ölüyorlar. ....Bu muazzam bir zenci imhası hareketiydi. Batilon Şirketi'ne verilen sekiz bin insan, az bir zaman içinde beş bin, sonra dört bin, daha sonra iki bine indi. Ölenlerin yerini doldurmak için yeni devşirmeler yapılıyordu. Zenciler ormanlara, Çat kıyılarına, Belçika Kongosu'na, Angola'ya kaçıyorlar. Eskiden insanların yaşadıkları yerlerde, bizim müteahhitlerimiz şimdi yalnız şempanzeleri buluyorlar......» Benerci durdu ve, — Somadeva, dedi, biliyor musun, bu kitabı yazan Alber Londr kimdir? — Hayır, tahmin ediyorum. Onda dehşetli bir iş adamı kafası var. Zencilerin mahvoluşuna, körü körüne baltalanan bir ormanın mahvolması gibi acıyan bir adam. Anlıyorum ki, o, Afrika'ya makina istiyor. Zenciyi ölümden kurtarmak için değil. Zenciyi daha semereli, daha uzun zaman, daha dayanıklı işlettikten sonra öldürmek için. Fransız emperyalizminin acı söyleyen, dehşetli bir gazetecisi şu Alber Londr.. Öyle değil mi? — Öyle.. İstersen sana kitapları bırakırım. Öteki kitap Jorj Lefevr'in «Kauçuğun Epopesi». Amerika otomobil fabrikalarına dair fasılları şayanı hayret. Bu Lefevr kadar köpoğlulukta mahir bir adam görmedim. İnsanların, kocaman bir makinanın basit vidaları haline gelmesinde bile şiir bulan bir adam. Kitabı okur anlarsın. Lambayı söndüreyim mi? Haftaya gelirim yine. Dört gün sonra yapılacak mitingin sonu neye varacak? Böyle hasta olmasaydın. Kuvvetli söz söyliyen, amma bıçak gibi söz söyliyen bir arkadaşa öyle ihtiyacımız var ki. Neyse. Ben gidiyorum. Kendine iyi bak... — Ben kendime iyi bakıyorum. Üzülme! Git. Lambayı söndür. Benerci lambayı söndürdü. Ve sanki lambayı söndürür söndürmez, Somadeva hemen uyuyuvermişmiş gibi, ayaklarının ucuna basarak odadan çıktı. Merdivenin sahanlığında, nine Benerci'yi kolundan tuttu: — Ölecek, dedi. Belki, ölümün gelmesini beklemeden kendi kendini öldürecek. Benim oğlum da, kafasını İngilizler sopayla parçaladıktan sonra, o duvarın dibindeki yatakta ölmüştü. Bu da, o duvarın dibindeki yatakta ölecek. Belki de kendi kendini öldürecek. Çok ağrı çekiyor. Sana göstermiyor amma, siz hepiniz öyle ağrı çekseydiniz çoktan ölürdünüz. — Kendini öldüreceğini nerden biliyorsun? Sana bir şey söyledi mi? — Bana bir şey söylemedi. Bana o yalnız iyi şeyler söyler. Kendini öldüreceğini yalnız kendine söyledi gibi geliyor bana. Bunu, belki kendine bile apaçık söylememiştir. Belki de söylemiştir. Dün, ben evde yokken, sokağa çıkmış... Yatağının altına bir çıkın korken gördüm. Çıkında ne vardı, bilmiyorum. Sokaktan bir şey alıp getirdi. Benerci, birdenbire geri dönüp Somadeva'dan sormak istedi. Sonra vazgeçti. — Sen onu yalnız bırakma, nine, ben iki üç gün sonra gelirim. Benerci sokağa fırladı. Yürüdü.. Yürüdü... Bir köşebaşında Roy Dranat'la karşılaştılar. Havagazı fenerinin altında durdular. Roy Dranat sarhoştu. Benerci'nin ellerini tuttu: — Benerci, belki siz haklısınız, dedi. Belki haklısınız. Fakat, ben «dünyayı düzeltecek ben mi kaldım»a kadar düştüm. Mümkündür ki, «beş parmak bir olmaz»a kadar da alçalayım. Amma, bana öyle geliyor ki, sizin hakkınız var. Allahaısmarladık Benerci. Ben bu tarafa sapıp yoluma gidiyorum, sen de yoluna git.. Roy Dranat, Benerci'nin ellerini bıraktı. Şapkasını çıkardı. Yerlere kadar eğilerek Benerci'yi selamladı: — Belki, siz haklısınız....... Sallanarak uzaklaştı.. İKİNCİ BAP KALKÜTALI SEYYAR SATICI ESNAFINDAN BİR VATANDAŞ: KALKÜTA'DA, İNGİLTERE EMPERYALİZMİ ALEYHİNE YAPILAN MİTİNGİ VE SOMADEVA'NIN ÖLÜMÜNÜ BERVEÇHİ ÂTİ ANLATIYOR. I Meydanda bir kalabalık vardı, kardaşım, uyy... aman kalabalık!! Rüzgârlı bir orman gibi uğuldardı, kardaşım, bu yaman kalabalık. Kalkütalı tornacılar, Keşmirli dokumacılar, Bombay gemicileri, yetmiş yedi denizin getirdiği kum gibi insan var. Çırılçıplak çocuklar sarkıyor salkımlarla ağaçların dalından. Kocakarılar oturmuşlar eşiklere. İğne değil, bir kıl koparıp atsan sakalından düşmezdi yere. Meydanda bir kalabalık vardı, kardaşım, uyyy, aman kalabalık. Dalgalı, karanlık bir suya düşmüşüm gibi beni sardı, kardaşım, bu yaman kalabalık. Baktım ki taaa... karşıda bir kamyonun üstünde bir adam avaz avaz söz söylüyor. Ama ne söz söylüyor anam, okkalı söz söylüyor!!! Bakıyorum adama, bir şey anlamıyorum ama, söz söylüyor herifçioğlu söz söylüyor, okkalı söz söylüyor: «— Bilemem hangi sebeple, bilemem hangi sebebe!» Etrafta bağırıyorlar: «— Yaşşşşa be!!!» Ben de bağırıyorum. Acayip bir türkü çağırıyorlar. Makama uyup ben de çağırıyorum... Yanımda seyrek sakallı bir ihtiyar: «— Bunlar, delidir, diyor, bunlar sanıyorlar ki, diyor, biz zorla devirebiliriz, altın topuzlu kuyruğunu dalgalara vuran denizlerin ortasında demirden bir aslan gibi duran kocaman Britanya'yı...» Şimdi kamyonun üstünde başka bir adam.. Bu da söz söylüyor anam söz söylüyor. Okkalı söz söylüyor. Bakıyorum adama. Bir şey anlamıyorum ama belli ki ötekinden daha okkalı söylüyor. Etrafta daha çok bağırıyorlar. Ben de bağırıyorum. Bu sefer başka bir türkü çağırıyorlar, makama uyup ben de çağırıyorum... Seyrek sakallı ihtiyar: «— Bak, bu doğru söylüyor, diyor, zorla değil, güzellikle yavaş yavaş, diyor, alırız!.. Birdenbire ayrılırsak, köksüz bir ağacın dalları gibi kalırız...» Şimdi kamyonun üstünde yine başka bir adam. Elbet bu da söz söyleyecek anam. Söz söylüyor. Seyrek sakallı ihtiyarın keyfi yerinde yine. Belli ki, geliyor kalabalık seyrek sakallının dediğine. Adamlar çıkıp iniyor kamyonun üstünden. Balta görmemiş bir ormanda yürür gibi yürüyorum kalabalıkta kamyona doğru ben. Bağırışlar. Türkü çağırışlar. Ben bir şeycik anlamıyorum ama, etraftan laflar çalınıyor kulağıma: — Sol taraf hapı yuttu! — Kamyonun yanında Benerci'ye bak! Anası ölmüş kız kardeşi dağa kaldırılmış gibi somurttu... — Gandi'nin hakkı var! — Hind'in kurtarıcı ilahları: dokuma tezgâhları. Deniz tutmuş gibi dönüyor başım. Birden bir kıyamettir koptu kardaşım. Bağrışmalarla, ipte çamaşır gibi sarsıldı hava. — Somadeva geliyor, Somadeva! — Ona söz verin! — Söyletmeyin, istemez! — Dinlemiyoruz! — Al aşağı! — Söyletmeyin, istemez. Yanındakilerin omuzuna dayanarak tırmandı kamyona bir adam. Geldi bütün kalabalık bu sapsarı yüzlü bir tek adamla göz göze. Ortalık tıssss! Somadeva başladı söze... Hey anam! Heeey! Herifte bir ses vardı, beyabey, bir ses! Hani, ormanda kaplanlar ölürken böyle bağırır.. «— Arkadaşlar! dedi. Hastayım.. Çok.. Fazla söze lüzum yok, kendimi asacaktım. Gidip bakın odama: ipi yerde, çengeli tavanda mıhlı bıraktım. Geberecektim bir kaçak gibi az daha.. Arkadaşlar!...» dedi. Ve sözünü bitiremedi. Sallandı sola bir, sağa bir... Baktım ki kalabalığa bir kalabalık da rüzgârlı bir ekin gibi sallanıyor, ben de sallanıyorum. O yine: «— Arkadaşlar...» dedi. Yine sözünü bitiremedi. Ve kamyonun üstünden devrildi üstümüze.. Birdenbire, kardaşım, bir hal oldu bize: boydan boya meydan uzattı kollarını düşeni tutmak için. Hani ancak Lortlar Kamarası'na girmeliyim bu hali unutmak için. Dalgalı bir denize düşen ay ışığı gibi yüzdü bembeyaz ölüsü Somadeva'nın yukarı kalkan kolların ve başların üstünde. Meydan bağırdı, ben bağırdım: «— Somadeva! Somadeva! Kavga sonuna kadar kav—ga!...» Omuz başımda inledi bir ses: «— Deliler kesiyor kocaman bir çınarın en yeşil, en geniş dalını.» Dönüp arkama baktım ki, anam; yoluyor seyrek sakalını seyrek sakallı adam. İKİNCİ KISIM SONUNCU BAP İKİ ÖLÜNÜN ODASI... HİNDİSTAN YİRMİNCİ ASIR TARİHİNİN SON SÖZÜ... ROY DRANAT'IN AYNALI DOLABA BAKAN ÖLÜ GÖZLERİ... I Somadeva'nın ölüsü imamsız, rahipsiz ve hahamsız ve kavga şarkıları söyleyen on binlerce kişilik bir cemaatla kaldırıldı. Benerci, Somadeva'yı gömdükten sonra, ninenin evindeki odaya geldi. İpi yerde ve çengeli tavanda mıhlı gördü. Duvarın dibindeki yer yatağının yastığı altından kırmızı kaplı, çizgisiz defteri çıkardı. Defterin kabında: «HİNDİSTAN'IN YİRM
-aşkım, ben mantıyı açtım. sofrayı da hazırladım. yoğurt falan da sarımsaklı. o oyunu bırak da gel hadi yiyelim soğumadan.** ya da: -bugün ağda randevum var. ay gideyim de bir kurtulayım şunlardan.*
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur. sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez. yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz. sözlük sistemi ile geliştirilmiştir. |