- günümüzdeki en rahatsız edici hastalıklardan biridir. özellikle genç erişkinlerde yani 20-40 yaş arası sık rastlanmaktadır. sinir sistemi hastalıklarının genç nüfusta en fazla yayılmakta olanıdır. işin kötü yanı; hastalıktır, ilaç alırım geçer, diye düşünemezsiniz çünkü multipl skleroz insanın beraber yaşamayı öğrenmesi gereken, her daim taşıyacağı bir yükten ya da daha çok, kaprisli bir sevgiliden farksızdır. sizi bırakmaz, başkasına da bulaşmaz, hep sizinledir. sizi öldürmez ama gerçekten süründürür.
multipl skleroz yani kısaca ms düzelme eğilimi gösterse de her zaman bir atak yaşanması ve sorun oluşması ihtimalleri vardır. kendisi öldürücü olmasa bile bu ataklardan doğabilecek kazalar ölüme sebep açabilir zira bu ataklardan birine örnek vermek gerekirse, gece sağlam yatan birey sabah kalktığında görme bulanıklığı yaşayabilir ve doktora gittiğinde gözlerinden birinin 9 numara miyop olduğunu öğrenebilir**. görme bulanıklığı ve daha birçok görme bozuklukları, kolda, bacakta tutmama, uyuşma, karıncalanma, hatta bu organları sanki kısmi felç yaşamışçasına zor ve az hareket ettirebilme ms sırasında görülebilecek sorunlardır. denge kaybı, idrar kaçırma gibi sorunlar da ortaya çıkabiliyor ancak bunlar aynı zamanda vertigo ya da diğer sinir ve denge sistemi hastalıklarının sonucu olabilir. sinir sistemindeki dokuların yıpranması sonucu oluşur. sinir hücrelerini koruyan ve aynı zamanda sinirsel elektrik akımının oluşmasında büyük rolü miyelin kılıf*, ms hastalığında zarar görür ve belli bölgelerde yok olur. bu lezyon oluşumuna sebep olur ve bölgedeki elektrik akımında aksaklık meydana gelir. elektrik akımı iletilemeyince de sinirsel iletiler durur, aksar ya da yetersiz gelir.
ms tanısını en çok destekleyen inceleme yöntemi ise 'manyetik rezonans'tır*.
bunun yanında teşhis konabilmesi için hastanın geçmişindeki ataklar, ayrıntılı bir nörolojik muayene, uyarılmış potansiyeller testi ve omurilik sıvısı ölçüm ve incelemeleri de gereklidir.
kesinlikle rahat olunması, karamsarlığa düşülmemesi gerekir çünkü o artık sizin sevgilinizdir.
türkiye içi çalışmalar ve destek için www.turkiyemsdernegi.org/ adresini ziyaret edebilirsiniz.
- multi skleroze
kisaca sinir sisteminin iltihaplanmasi ve dejenere olmasi.
immun sistemde olan bir bozukluktan dolayi vücut hücrelerinin (myelin) yag ve proteinlerin sinirleri kapatmasi ve izole etmesi ya da bunlarin omurilige ve beyine saldirisidir.
böylece iltihaplanmalar ve tedavisi imkansiz bir takim dejenerasyonlar olusur.
bu sekilde beyinle iletisim kuramayan sinir uclari hastaligin belirtisi olarak görülmeye baslar.
bu iki hayati mekanizma yüzünden ms dual hastalik diye de adlandirilir.
sinir uclarinin iyilesmesi ile yara yerleri sertlesir. multiple skleroze= coklu sertlesmeler
bu sertlesmeler kalici sinir sistemi yetmezligine kadar gider.
sebepleri:
bu güne kadar yeterli bir aciklamanin getirilemedigi ms irsi olmadigi tespit edilmistir.
edinilen kani bazi insanlarin ms hastasi olmaya yatkin olduklaridir. cevre faktörlerinin büyük rol oynadigi düsünülmektedir.
hastaligin olusumunda belirtilemeyen sebepler hastadan hastaya degisiklikler gösterdigi tespit edilmistir.
stress, hormon etkileri, atesli iltihapli hastaliklar, kazalar ve operasyonlar, bu hastaliga giden ilk adimi gösterebilir.
hastaligin seyri:
cesitli olabilir.
hastaligin siddeti ve bakima muhtacliga ilerleme hizi özellikle safhalari her hastanin tek tek gözlem altinda tutulmasi ile individüel tespit edilebilit bu tespit bazen yillar gerektirebilir.
uzun yillar gerektiren arastirmalar sonunda ms in 3 degisik sekilde ilerleme gösterdigi tespit edilmistir.
asamali seyir:
hastalarin %80 kadari bu tip bir hastalik gelisimine maruz kalirlar.
bu hastalar hastaligin her asamasinda yeni bir hastalik aktivitesi gösterir ve her dönemde yeni sikayetler ve agirlasmalar gösterirler.
anlik seyir: asamali olarak baslayan hastalik, form degistirerek ilerlemeye devam eder ve ilerleme hizi kontrolden cikar bu hastalarda bazen da hastaligin durmasi ve uzun süre pasif kalmasi gözlemlenebilir ama aktiv oldugu zamanlarda kontrolsüz bir hizla vücuda verdigi zararlari artirir.
cronik hastalik:
% 20 kadar hastada görülen bu seyir tarzi hastaligin hic bir ön baslangici görülmeden baslamasi ve gayet agressiv bir tarzda ilerlemesidir. bunlarda da yine kisa süreli pasiv dönemler gözlenir.
hastaligin tespiti:
bu konuda da tip kesin bir sey söyleyememenin caresizligini yasiyor.
hastalik hic bir dönemde beklenen ilerlemeyi göstermedigi icin, cok yavas bile baslasa acil tedavinin elzem oldugu biliniyor.
yine de erken teshis, hastanin yasi, asamalarin iyilesme hizi ve leziyonlarin sayisi hastaligin seyrini asagi yukari bir tahmin sansi, hastanin gelecegi hakkinda bir fikir verebiliyor.
yas ve cinslere göre hastaligin dagilimi :
asamali ms genellikle kadinlarda erkeklerden %9,5 daha fazla.
hastaligin baslama yasi genellikle 15-40 yaslari arasinda degisiyor.
kronik durumlarda hastalik kadin ve erkeklerde esit oranda görülüyor.
hastalanma yasi genelde 40 ve üzerinde.
ms maalesef oldukca sik rastlanan cronik iltihapli hastalik olarak biliniyor. sadece almanyada 100.000 ile 120.000 hasta tespit edilmis ve tedavi edilmektedir.
dünya capinda bir genelleme yapilabilirse hastaligin yogunlugu ekvatordan uzaklastikca artiyor.
Vampircik - 2005 - 2015
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
sözlük sistemi ile geliştirilmiştir.