yeryüzünde sadece hakkari'nin cilo daglari'nda yetisen "ters lale", dunyanin en nadide ciceklerinden biridir. gecmiste hakkari bolgesi'nde yasayan asuri'lerin her sabah göbeginden su yaydigi icin 'aglayan lale' adini verdiği ve bu yuzden kutsal saydigi "ters lale", gunumuzde de cok degerli. boyu 75 santimetreyi bulan, her dalinda 6 lalenin ters buyudugu doga harikasi cicek, kultur ve tabiat varliklari koruma kurulu'nca koruma altina alinmistir. kurul kararina gore lalenin il ve yurtdisina cikarilmasi da yasaktir. lale'nin halk arasindaki adi "zengle zom" (yayla cani) dur.
bir kismi alintidir.
edirnede bulunan görkemli selimiye camisinin yerinde cami yapılmadan önce bir lale bahçesi varmış.
mimar sinan araziyi görüp beğenmiş fakat bahçe sahibi kadın bahçesini satmamakta inat etmiş.
fakat sonunda razı geldiğinde bahçesinin devamlı sembolik edilmesi için bir lale motifinin yapılmasını istemiş.mimar sinan da lale motifini yapmış fakat ters olarak yapmış lale motifi burada bir lale bahçesinin olduğunu, ters yapılması ise sahibinin tersliğini temsil etmektedir.
Selimiye Camii'ndeki ters laleye dair bir diğer rivayet ise şöyledir: Gül nasıl Hz. Muhammed'i simgeleyen bir sembol ise, lâle de Osmanlı Türkleri için Allah'ı simgeler. Bunun nedeni, Arapça'da Lale ve Allah kelimlerinin yazılışlarındaki harflerin aynı olmasıdır. (Hatta dikkat edilirse Hilâl'in de iki lam, bir he harfiyle yazıldığı görülecektir; hilâl ve İslam'ın özdeşleşmiş olması sadece bir tesadüf değildir yani...) İşte bu sebeple, Selimiye'den önce de Bursa'daki Yeşil Türbe, Yıldırım Beyazıt Cami ve Ulucami'de kullanılan süslemelerde ve günlük kullanım eşyalarında bile direk Allah yazmak yerine Lale motifleri kullanılmaya başlanmıştır. Bunun sebebi ise çok ince bir düşüncedir: Eğer üzerinde ALLAH yazan bir motif yere düşerse yada bilerek veya bilmeyerek saygısızlık yapılmış olunursa bu doğrudan Allah lafzına bir hakaret olacaktı. Ama üzerinde lale olan bir levha sözkonusu olunca, ortada ismi ve yazılışı bile kutsal olan Allah lafzı olmadığı için bu durum bir sorun teşkil etmeyecekti... İşte lale, bu şekilde bir sembol olarak yerleşmiş, Mimar Sinan tarafından Selimiye'de de kullanılmıştır.
Bir başka rivayet de, lâlenin aslında yine Arapça okunuştan dolayı "hilâl"i, yani İslam'ı ve Türkleri temsil ediyor olmasıdır. Ters lâlenin her geçen yıl yere yaklaştığı, yere değmesi halinde kıyamet kopacağı hakkında şehir efsaneleri dolanmaktadır halk arasında. Bunun açıklaması ise şöyledir: Lâlenin yani hilâlin yere düşmesi, İslam veya Türklüğün sonunun gelmesi demektir. Bu da yalnızca dünyanın sonu geleceği zaman olacaktır. İşte ters lale, bu mesajı vermek için konulmuştur.
Selimiye Camii'inde müezzin mahfilinin sütunlarından birinde lale ters işlenmiştir. Ziyaretçiler de girer girmez hemen o sütunun altına gider ve çok önemliymiş gibi uzun uzun bakıp hikayesini dinler.
Benim duyduğum iki rivayet var. Biri olayı kalfa hatasına bağlıyor, biri de arsanın zorla alınmış olmasına.
Bence bu rivayetler yanlış. Koskoca Mimar Sinan istese o laleyi düzelttiremez miydi? Olmadı sütunu yeniden koydurur da o laleyi çevirir.
Bence lalenin ters yapılmasının hikmeti nazarlık görevi görsün diyedir. Nitekim ziyaretçiler muhteşem Selimiye'yi değil de laleyi sorarlar ilk girişte.
erzurum karayazı'da yetişen, kaybolmak üzere olan bir türü, yabancılar tarafından soğanları tam kaçırılacakken yakalama olayı ile gündeme gelen laledir.
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
