vatan, sanılanın aksine coğrafi değil fakat ideolojik bir kavramdır; burjuva azınlığın bir kara parçasını çitlerle çevirip onu sahiplenmesidir. Ä°ktidar aygıtları vatan'ın herkesin olduğunu, her kesimin ortak çıkarı olduğu gibi bir söylem yayarak düzenin devamını ve mevkiilerinin sağlamlaşmasını hedeflemektedirler; zira kimseyi zorla uzun süre sömürmek mümkün değil, ancak kitleler buna razı edildiği takdirde düzen yürüyebilir. bu amaçla da vatan/vatanseverlik kavramıyla beraber milliyetçilik kavramı da gereklidir; burjuvazi emekçi sınıfı cüzzi bir ücret karşılığında çalışmalarını ikna etmek için milliyetçilik gibi suni bir kavramı pompalamak zorundadır. bunun sonucunda kendini "gönüllü" olarak sömürtüp "vatan" için çalışan bir yığın oluşmuştur. "vatanın" bölünmesi halinde "milletin" fakirleşeceği de burjuvazinin kitleleri uyutmak için uydurduğu diğer bir yalanıdır; "vatanın" sahibi burjuvalar olup işçi sınıfı her daim asgari yaşam koşullarına mahkum olduklarından dolayı, vatanın bölünmesi ancak o topraklardaki zenginliklere sahip burjuvaziyi yaralar. bu ister türkiye'de, ister gsmh'nın yüksek olduğu avrupa ülkelerinde olsun, aynıdır*.