yeryüzünü saran hava tabakasına atmosfer denir. atmosferin kalınlığı yerden itibaren 560 km' ye kadar uzanır. birçok tabakadan oluşmaktadır. bu tabakaların sıralamasını, konumlarını belirleyen en önemli faktör sıcaklıktır. aynı zamanda bir birim olan atmosfer, yerçekimi dolayısıyla havanın yeryüzüne yaptığı ağırlık, "hava basıncı" olarak tanımlanır. atmosferi olusturan hava kütlesinin %99'u 32km. nin altındadır. dünyadan uzaklaşıldıkça çekim gücünün azalması sonucu hava yani gaz miktarı seyrekleşir.
katmanları ve detaylı bilgi için: http://www.meteor.gov.tr/2005/sorular/atmosfer/atmosfer1.htm
şu katmanlardan oluşur. yukarıdan aşağıya (akılda kalması için baş harflerinden "eikost" sözcüğü ortaya çıkar)
ekzosfer
iyonosfer
kemosfer
ozonosfer
stratosfer
traposfer
gezegenimizi çepeçevre saran, yaklaşık 100 km. kalınlığındaki gaz katmanı. birkaç katmanı olan atmosfer, son derece çeşitli, özellikle meteorolojiyle ilgili olaylara sahne olmaktadır.
concorde uçağı, uçuş pistinden havalanmış, 20 dakikadan beri yükselmeye devam ediyordu. 18 000 m. de camdan görülen gökyüzü koyu mavi bir renkteydi. uçağın deneme pilotu andre turcat "gökyüzü o kadar koyuyduki gündüz olduğu halde yıldızları görebiliyorduk" diyordu.
asıl şaşılacak şey, 10 000 m. ye çıkıncaya kadar - 56 dereceye düşen dış ısı şimdi azar azar ama sürekli bir şekilde yükselmeye başlamıştı. deneme uçuşuna katılan bir mühendis bunun nedenini şöyle açıkladı: "10 000 m.ye ulaştığımız zaman, yerdeyken soluk aldığımız havanın dörtte üçünün toplandığı troposferden, yani atmosferin en alt katmanlarından çıkmış olduk. şimdi stratosferde uçuyoruz." bu katmanda uçarken ısı giderek yükselir, ve yerden 50 km. yüksekte başlayan diğer atmosfer katmanına, bilimsel adıyla mezosfer'e yaklaşırken sıcaklık 0 derece dolayına erişir.
fransızca "atmosphére" sözcüğünden gelen, yunanca atmos(buhar) ve sphaira(küre) sözcüklerine dayandırılabilen, çeşitli katmanlardan oluşmuş hava küre. bu katmanlar ve özellikleri şu şekilde özetlenebilir:
1)traposfer: fransızca "troposphére" sözcüğünden gelen,atmosferin içeriğindeki gazların 3/4'ünün, su buharının tamamının yer aldığı; dolayısıyla iklim olaylarının görüldüğü tabakadır. kalınlığı 6-16 km arasında değişmektedir. * 2)stratosfer: fransızca "stratosphére" sözcüğünden gelen,yerden 20-50 km yüksekte bulunan tabakadır. bu katmanın en önemli özelliği ozon tabakasına ev sahipliği yapmasıdır.
-ozon tabakası:fransızca "ozonosphére" sözcüğünden gelen, stratosferin içinde bulunan, güneşten gelen zararlı ışınları(uv vb) süzerek canlıları bu ışınların olumsuz etkilerinden koruyan ve kloroflorokarbon gibi kimyasal maddelerin etkisi ile incelen tabakadır.
3)mezosfer: fransızca "mésosphére" sözcüğünden gelen ve 50 kmden 85 kmye kadar yüksekte bulunan tabakadır.** 4)iyonosfer: fransızca "ionosphére" sözcüğünden gelen, iyon oranı yüksek olan ve elektromanyetik dalgaları yansıtmakta kullanılan bölüm.
5)egzosfer: *fransızca "exosphére" sözcüğünden gelen atmosferin en dış katmanı olup bu katmandaki gazlar yerçekiminin azlığı sebebiyle uzaya dağılabilmektedir.
ayrıca bu sözcük;
-kimyada ya da fizikte basınç birimi olarak da kullanılır, 1 atm=76 cmhg gibi.
-içinde bulunulan ortamın havasını anlatmakta kullanılır, "buranın atmosferi ona açıklayamadığı bir güven veriyordu." cümlesinde olduğu gibi.
ayrıca lütfen (bkz: fransızcadan türkçeye geçmiş sözcükler).
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
