bipolar bozukluk veya iki uçlu bozukluk, eskiden manik depresyon, manik atak veya manik depresif bozukluk olarak bilinen hastalıktır.
babamın hastalığıdır.kimseden çektiğim kadar bu hastalıktan çekmedim diyebilirim.zira bu hastalık sahipleri aşırı konuşma eğilimi gösterir.babam zaten çok konuşan mizacli bir insan olduğundan saatlerce konuşurdu.konuşmaktan yorgun düşünce koltuğa sızardı.bu hastalıkla topluma duyulan ilgi artmaktadır.babam çorum milletvekili olmak istiyordu mesela.manik ataklar sırasında kişi, son derece yaşam dolu, neşeli, canlı, mutluluktan uçan bir insan görünümü verir.babam polyana gibiydi hatta ondan da beterdi.bu hastalığın kalıtsal olduğu yönünde duyumlar almaktayım yani ileride bipolar bir vampir olabilirim.(bkz: aman dikkat)enseyi karatmayın bu hastalığın tedavisi vardır (lityum) ama kesin bir sonuçsunmaz böyle akrabalarınız varsa her sözüne inanmayın ve onları kibarca reddedin; zira onlara kaba davranırsanız size karşı düşman olurlar.bir de benim babam borsada 30.000 ytl kaybedince düzelir gibi oldu tabi bir bardak soğuk suyla.
kişiye majör depresyon ve aşırı mutluluk periyotlarını ard arda yaşatan hastalık. kişi manik dönemdeyken pek çok alana karşı ***aşırı ilgili olur, bu nedenle toplumsal yönden kötü sonuçlar doğuran işlere girip bütün parasını sağa sola dağıtabilir. son derece neşelidir, hızlı hızlı konuşur, konuşurken konudan konuya atlayabilir, konuşmasını bölmekse neredeyse imkansızdır. ayrıca kişi, günlerce çok az uyumasına rağmen yorgun gözükmeyebilir, aşırı enerjiktir.
depresyon döneminde ise manik dönemin tam tersi olarak günlük aktivitelere karşı tam bir ilgi kaybı yaşanır, kişi durgun, iştahsız ve uykusuzdur.
genelde bipolar hastalık tekrarlayıcıdır, depresyon döneminde kişiye antidepresan verilirken manik dönemde lityum verilir. hastalık düzelse bile hastalığın tekrarlanmaması için lityum, valproat veya karbamazepin verilebilir.
bipolar bozukluğun, özellikle mani döneminin kişinin yaratıcılığını ortaya çıkardığı bilinmektedir. bipolar bozukluğu olduğu düşünülen bazı kişiler şunlardır:
(bkz: ludwig van beethoven)
(bkz: kurt cobain)
(bkz: ernest hemingway )
(bkz: jimi hendrix)
(bkz: herman hesse)
(bkz: marilyn monroe)
(bkz: isaac newton)
(bkz: ozzy osbourne)
(bkz: axl rose)
(bkz: robert alexander schumann)
(bkz: vincent van gogh)
bipolar bozukluğun sebebi bilinmemektedir. antidepresan ilaçlar, bazı yasadışı maddeler, birtakım beyin tümörleri, beyin damar hastalıkları, kafa yaralanmaları mani benzeri belirtilere yol açabilir. ama vakaların büyük bölümü bilinen bir sebep olmaksızın ortaya çıkmaktadır.
bipolar bozukluğun bir beden hastalığı, bir beyin hastalığı olduğu iyi bilinmektedir. beynimizde serotonin, dopamin, noradrenalin gibi bazı maddelerin miktarı bipolar bozuklukta değişmektedir. yani bipolar bozukluk, beyin kimyasındaki bir anormallikten kaynaklanmaktadır. ama beyin kimyasını bozan şeyin ne olduğu bugün hala pek çözülememiştir.
bipolar bozukluk, ataklar halinde seyreden ve ataklar arasında kişinin tamamen düzeldiği bir hastalıktır. mani atakları tedavi ile 2-4 haftada genellikle iyileşir. depresyon ataklarının büyük bölümü de 2-3 haftada düzelmeye başlar ve 1.5-2 ayda önemli ölçüde iyileşir.
hastalık atağı düzeldikten sonra kişi rutin faaliyetlerine, işine gücüne dönebilir ve performansından bir şey kaybetmeden hayatını sürdürebilir. bipolar bozukluğu olan pek çok büyük devlet adamı, yazar, filozof, sanatçı, doktor vardır.
mani ve depresyon ataklarının tekrarlama riski her zaman mevcuttur. kimisi ömrü boyunca başka hiç atak geçirmez. tedavisiz hastalar ömürleri boyunca ortalama 10 manik atak geçirirler. bazı hastalarda mani, bazı hastalarda depresyon atakları daha sıktır. hastalığın en üzücü tarafı da bazı kişilerde atakların sık tekrarlamasıdır. hatta her ay bir manik bir depresif atak geçirenler bile vardır. öyle ki zaman zaman mani ve depresyon atakları arasında ya hiç iyilik dönemi olmamakta, veya iyilik dönemi birkaç günü geçmemektedir. tedavi olmayan bipolar bozukluk hastalarında alkol ve madde bağımlılığı, intihar gibi ciddi problemler sık görülür.
kişiden kişiye değişiklikler göstermekle birlikte bipolar bozuklukda şu belirtiler görülür.
+ hastalarda kafa travması yaygındır genç yaşta uyuşturucu ve alkol kullanımı sonrasında da gelişe bilir.
+ manik dönemden deporesyona geçiş ani ve trajik olabilir.depresyona anksiyite eşlik edebilir
+ aşırı konuşma eğilimi gözlenir. kişi, olağan durumundan farklı ve belirgin bir biçimde hızlı ve sürekli konuşma eğilimindedir.
+ zihinsel etkinlikler hızlanmıştır. düşünceler ve çağrışımlar birbiri ardı sıra gelir. kişi, çağrışımlar ve düşünceler arasında eleme yapmakta zorlanır. bu durum "çağrışımlarda gevşeme" ve "düşüncelerde sıçrama" olarak da bilinir.
+ kişi dikkatini belirli bir konu üzerinde, belirli bir süre tutmakta zorlanır. zihinsel süreçler ve bunlara bağlı olarak konuşmalar, konudan konuya geçmekte, sıçramaktadır.
+ toplumsal ilgi belirgin bir biçimde artmıştır. kişi çok daha sosyal, çok daha girişken, çok daha atak olur.
+ sonuçlarını hesaplamadan, yaşamdan zevk almaya yönelik etkinliklere girişilir. çoğu geçici bir hevese yönelen etkinliklerdir bunlar. giyiniş biçimini birden bire köklü bir biçimde değiştirme, toplumsal kuralları zorlayan cinsel deneyimlere girişme, hesapsız para harcama ayna karşısında makyaj yapmak gibi.
+ uyku gereksinimi düşer, günlerce uyumadan yaşarlar.buna rağmen kendini iyi hissederler hastalıgın en önemli belitiside budur ve sonuç itibari ile bir döngü yaşanır.
+ aşırı ve abartılı bir özgüven görülür. kişi kendini, her şeye gücü yeten, her sorunu çözebilecek, giriştiği her işin üstesinden rahatlıkla gelebilecek bir durumda algılar.
+ hastada sanrı ve varsanrı ani saldırganlık ve manyakca davranışlar gözlemlenebilir.
+ hastalar genelde uzun yıllar depresif bozukluk teşhisleri alabilir teşsis için hasta yakınlarını dinlemek daha dogrudur keza hasta kendi gerçek durumunun farkında olmaya bilir ya da tersi deli olarak tanımlanmamak korkusuyla hastalıgını saklamama ya da hekimi yanıltmaya çalışa bilir.
+ paranoyak belirtiler yaygındır.yakınlarına karşı düşmanca davranışlar sergileye bilir.
+ hobilerine ve kabiliyetlerine bağlı olarak manik dönemde fazlasıyla üretken olurlar.
manik ataklar sırasında kişi, son derece yaşam dolu, neşeli, canlı, mutluluktan uçan bir insan görünümü verir. bununla birlikte aşırı tutumlar sonucu davranışlar, aile sosyal ve iş yaşantısı bozulur.
insanın dünyasını alt üst eden garip bir psikolojik nevroz. hastalık seviyesine bağlı olarak değişen bir ruh hali. bir kaç saat önce dünyanın en mutlu, en huzurlu, en aktif kişisiyken, bir anda en dibe vurup, hiç birşeyden tat almaz, depresif birisi olup çıkarsınız. tabi bu değişimler bazen bir kaç haftada bir veya iki günde bir gelebilir bu tamamiyle sizin hastalığın neresinde olduğunuza bağlıdır. normal de bilinen kesin bir tedavisi yoktur. lityum desteği ile tüm hayatınız boyunca yaşamak zorundasınızdır. tam olarak olmasada yine de kontrol altına alır geçiş dönemlerini.
aslında diğer psikolojik rahatsızlıklara göre bipolar o kadar da korkulacak bir şey değildir. bilinen bir çok aktör, aktrist, şarkıcı veya bilim adamı vardır bipolar rahatsızlığı bulunan. mani ataklar sırasında kişi olduğundan daha faal olduğu için kendine güveni de arttığından yaratıcı gücü ortaya çıkar. böylelikle inanılmaz eserler veya yapıtlar ortaya koyabilirler. mani atak dönemlerinde herşey toz pembedir. herşeye gücü yetecekmiş gibi hisseder hasta kendini, aktiflik hat safhadadır. mani dönemlerde uyku ihtiyacı minimuma düşer. hatta gündüzleri uyuyup, geceleri yaşarlar. buna rahmen yorgunluk hissetmezler.
çift kutuplu dengesizlik denmesinin nedeni mani atakların peşinden depresif dönemlerin izlemesidir. depresif dönemler ise bu rahatsızlığın en beter dönemleridir. tamamiyle hayattan soyutlar kişi kendini. kozasına çekilir, hiç birşey tat vermez, hiç kimseyi görmek istemez. bellirli bir zamanı veya belirtisi olmadığı için bir gün önce şen şakrak şakalar yapan, yerinde duramayan kişi, ertesi gün telefonlara çıkmaz, selam vermez veya sizinle tartışabilir. dediğimiz gibi depresif dönemler rahatsızlığın en kötü yanıdır. eğer zayıf bir kişiliğe sahipse hasta intihar ile bile sonlanabilir.
bipolar bozukluğuna sahip kişilerin genelinde alkol, sigara veya uyuşturucu bağımlılığı söz konudur. nasıl ki adrenalin bağımlıları varsa bipolar bozukluk içinde dopamin bağımlılığı söz konusudur. mani ataklar sırasında normal bir insandan daha fazla salgılanırken, depresyon zamanlarında yok denecek kadar az salgılanır. bu yüzden kişi kendini yapay uyarıcılara vurur.
baştada belirttiğim gibi aslında o kadar da kötü bir rahatsızlık değildir. hastanın kişiliği ve iradesi sağlam ise depresif dönemleri yaşama süresi ve şiddeti minumum seviyeye iner. mani dönemlerinde ise yaratıcı ve yapıcı yönlerini ön plana çıkarırlar. ama herhangi bir tedavisi olmadığı için hayatları boyunca lityum desteğine muhtaçtırlar.
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
