besin zinciri

  1. besinin zincir halinde arka arkaya giden versiyonu, biyolojide madde döngüsünü falan incelemek için de kullanılan basit yazım. daha karmaşık ve aslında gerçeğe daha uygun olan versiyonuna besin ağı denir ama onunla uğraşılmaz genellikle.

    besin zincirleri ikiye ayrılır.

    1) normal, bildiğimiz, dandik besin zincirinde birileri başka birilerine av olur sürekli, böyle gider. hep gördüğümüz örneklerden biri, basit bir şey uyduralım:

    dört yapraklı yonca-> hamster-> evcil kedi-> tilki (aslında evcil kediden sonra alf yazmak geldi içimden, malum, kedileri çok severdi)

    yani bu sıraya göre:

    üretici-> 1. dereceden tüketici-> 2. der. tük.-> 3. der. tük.

    bu zincirlerde, soldan sağa gidildikçe birey sayısı azalır. biyokütle azalır, vücut büyüklüğü artar, zehirli madde birikimi artar.

    ** enerji de azalır mesela. çünkü güneşten aldığı enerjinin bir kısmını hamster'a aktaran ottan artakalan enerjinin bir kısmını ısı enerjisi, bir kısmını da hareket enerjisi olarak harcayan hamster'ı yiyen kedi de bu enerjinin bir kısmını ısı ve hareket enerjisine dönüştürür. her basamakta %90'lık kayıp olur ve bir sonraki basamağa yalnızca %10luk enerji aktarılır. buna %10 yasası denir. ısı ve hareket enerjisine dönüşen kayıp enerjiden başka, yenilen yiyeceklerin yüzde yüzlük oranda sindirilememesi, bir kısmının dışarı atılması(mesela selülozu sindiremiyoruz biz) da etkilidir.

    2
    )ikinci besin zincirimiz de parazit besin zinciridir. bunda bir şeyler terstir. örnek olarak:

    insan-> bit-> bakteri-> virüs(bakteriyofaj)

    bu zincirde de soldan sağa gidildikçe enerji miktarı azalır. ama bu defa birey sayısı artar(tek hücrelilerin veya ufak vücutlu yaratıkların kolay üreyebilmeleri yüzünden, hele bakteriler falan, bölün bölün üre, ne güzel), vücut büyüklüğü azalır, büyokütle azalır.


    not: saprofit dediğimiz çürükçül canlılar, yani ayrıştırıcılar, ilk besin zincirimizin her basamağında bulunur. çürüyen otları da ayrıştırır, ölen hamsterın artıklarını da, tilkinin cesedini de.. her basamakta olduğu için ayrıca belirtmeye gerek görmedim. saprofitler, azot döngüsünde epey önemli görev alırlar.

    (queen tinorfithiel 27.08.2007 15:40 ~ 27.08.2007 15:43)


Vampircik - 2005 - 2015

sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur. sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez. yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.

sözlük sistemi ile geliştirilmiştir.