ehl i hak vel akd

  1. sözlükte ehl sahip, hal azletmek, çözmek, akdi bağlamak, düğüm atmak ve seçmek anlamına gelir. ehlü'l hal ve'l-akd; bir İslâm âmme hukuku terimi olup, İslâm devlet başkanını seçme ve gerektiğinde onu azletme yetkisine sahip olan kimselerin oluşturduğu meclistir. İslâm hukukunda, müslümanların devlet başkanına "halife, İmam, müminlerin emiri" isimleri verilmiştir. Âyette: "onların işleri aralarında şûra (danışma) iledir" (eş-Şûrâ, 42/38) buyurulur. bu âyet, İslâm idaresinin müslümanlar arasında sûrâ esasına dayandığını ifade etmektedir. ayrıca, müslüman toplumun, devlet başkanı kontrol edecek, devlet işlerini düzenleme ve yürütmede ona katılacak bir topluluğu seçip görevlendireceğine işaret etmektedir (ebû zehra, usûlü'l-fıkh, s.143).

    kimlerin devlet başkanı adayı ve kimlerin de seçmen olacağı âyet, hadis veya icmâ ile belirlenmemiş, ancak İslâm'ın genel prensiplerinden hareket edilerek ehlü'l-hal ve'l-akd meclisi üyelerinde şu vasıfların bulunması öngörülmüştür:

    1) adâlet: bu üyeleri her yönü ile doğru bilinen, takvâ ve mürüvvet sahibi olması gerekir. bu vasıf, İslâm'ın emir ve yasaklarına uymakla gerçekleşir.

    2) bilgi: adayda, İslâm'ın aradığı şart ve vasıflan bilmeye yeterli ilim sahibi olmak.

    3) görüş ve hikmet sahibi olmak: adaylar arasından bu göreve en lâyık, maslahat bakımından daha uygun ve daha bilgili olanı seçmeye götürecek bir görüş ve insanları tanıma kabiliyetine sahip olmak gerekir.

    buna göre bu kimseler, yalnız, âyet ve hadislerden hüküm çıkarabilen müctehidlerden ibâret olmayıp, yukarıdaki vasıfları taşıyanların da kapsama girdiği kabul edilir. başkan adayının beldesinden olan seçmenlerin, diğer belde seçmenlerine bir üstünlüğü yoktur. ancak dinî nitelikte olmamak üzere, başkan adayının beldesinden birisi seçim işlerini düzenlemek ve yürütmek için görevlendirilebilir. devlet başkanlığı makamının boş kalmaması için bu düzenlemeye ihtiyaç olabilir (ebû ya'lâ, el-ahkâmü's-sultaniyye, s.4, vd.; el-mâverdî, el-ahkâmü's-sultâniyye, terc. ali Şafak, İstanbul 1976, s.6)
    (mantis 02.09.2007 02:48)


Vampircik - 2005 - 2015

sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur. sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez. yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.

sözlük sistemi ile geliştirilmiştir.