nikola tesla

günümüzde şehir cereyanı olarak ac (alternatif cereyan!) kullanmamız, bu değeri asla anlaşılamamış yarı deli yarı dahi adam sayesinde olmuştur. eğer hala edison'un direttiği gibi dc (doğru cereyan!) kullanıyor olsaydık, her şehrin ortasında birer enerji santrali kurmak gerekecekti..

aslında onun en büyük hayali elektriği kablo aracılığıyla değil, aynı radyo dalgaları gibi havadan iletmekti. böylece tüm dünyaya tek bir merkezden üretilen elektrik bedava dağıtılabilecekti.

bunu başarmıştı da. devasa boyutlarda bir transformatör yapıp, insan yapımı ilk şimşeği ürettikten sonra deneylerine devam etti ve sonunda yaptığı vericiden 26 mil uzaklıktaki 200 ampüle elektriği hava yoluyla iletmeyi ve ampülleri yakmayı başardı. fakat elektrik dağıtım şirketleri tahmin edilebileceği üzere buna hiç sıcak bakmadılar. thomas edison'la yıldızlarının barışmamasının bir sebebi de budur.

bütün problemleri kafasında çözen, hemen hiçbir şeyi yazı halinde not etmeyen tesla 1943 yılında sefalet içinde öldüğünde yüzlerce patentin sahibiydi. bir iddiaya göre, buluşları çok güçlü bir silah yapımında kullanılabileceğinden, başkalarının eline geçmemesi için ölümünden sonra bütün belgelerine abd hükümeti el koymuştu.

(08.09.2006 15:35)

entropi

termodinamikte kullanılan bir kavram, yasa. düzensizliğin ölçüsü diye tanımlanır. buna göre evren sürekli olarak düzensizliğe doğru gider. düzensizlik deyimini 'görsel düzensizlik', 'kaos', 'karmaşa' gibi şeylerle karıştırmamak lazım (sözgelimi, bir oda içindeki mavi ve kırmızı topların odanın her yerine homojen biçimde dağıldığını düşünelim. yani mavi ve kırmızı toplar odanın her yerinde olsun. görsel olarak bu bize düzenli bir dağılım gibi gelse de, termodinamik anlamında bu düzensizliktir. zira mavi topların odanın bir köşesinde, kırmızı topların da başka bir köşesinde toplanması düzenliliktir termodinamikte).

o yüzden daha doğru bir tanımla entropi; makro düzeyde, sistemin toplam enerjisinin mevcut tanecikler arasındaki dağılımının ifadesidir. mikro (moleküler) düzeyde ise, mikro hallerin sayısındaki artışın ölçüsüdür.

termodinamiğin yasalarına göre, yapılan her iş evrendeki toplam entropiyi artırır veya en azından değiştirmez; ama asla azaltamaz. şöyle açıklayabiliriz: evren kapalı bir sistemdir, yani dışarıdan enerji alması mümkün değildir. dolayısıyla evrendeki toplam enerji miktarı sabittir. bu enerjinin bir kısmı kulanılabilir enerji olarak evrenin bazı kısımlarında depolanmıştır. örneğin kömürde. biz kömürü yakarak bu enerjiyi ısı şeklinde atmosfere yayarız. artık bu enerji atmosferdeki moleküllere düzenli ve kararlı bir şekilde dağılmıştır*. bu yüzden, kömürü yakarak aslında biz içindeki enerjiyi atmosfere daha homojen bir biçimde dağıtıyoruz ve bu enerji artık kullanılamaz bir enerji oluyor bizim için. bu işlem kendiliğinden tersine işleyemeyecek bir işlemdir, yani atmosfere dağılan bu enerji kendi kendine kömürün içinde depolanmaz. başka bir ifadeyle, dışarıdan bir müdahale olmaksızın kömür kendi kendine oluşmaz. kömürün doğal süreç içinde oluşumu ise, güneşten dünyaya aktarılan enerji sayesinde olur ki, bu da toplamda yine entropinin artmasına neden olur.

entropi birçok bilim alanında kullanılan bir kavram haline gelmiştir. sosyal bilimlerde bile kullanılır. vaktiyle fizikokimya hocamız henüz dağılmakta olan sscb'nin başarısızlığını ve dağılma sürecini entropi ile açıklamaya çalışmıştı. çok kısaca, prof.'umuza göre sscb daha düzenli, kararlı bir sistem yaratmayı hedefliyordu. yani mevcut kaynakları çok daha eşit bir şekilde dağıtmayı. bu, entropi kurallarına uygun birşeydi. ama böyle bir durumda sistem içindeki enerji tanecikler (bireyler) arasında daha düzenli bir şekilde dağılacağından, kullanılabilir enerji miktarı düşecektir. sscb'de olan da buydu. yani mevcut kaynaklarını daha düzenli bir şekilde dağıtarak, kullanılabilir kaynaklarını tüketiyordu. sistem sonuçta çökmüştü de. o zaman gülmüştük tabi hocamızın bu gayretine, lakin şimdi üzerinde düşünülmeye değermiş gibi geliyor.



(28.08.2006 10:42)

sayfa:

---

Vampircik - 2005 - 2015

sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur. sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez. yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.

sözlük sistemi ile geliştirilmiştir.