sosyologlar tarafından sınıf öğretmenliği bölümünde okuyan öğrenciler üzerinde yapılan bir araştırmaya göre, bu bölümde okuyan öğrencilerin %58'i sosyopat(muş).
Bir sosyopatı anlama yolları*: Harvard Üniversitesi’nden psikolog Dr. Martha Stout, The Sociopath Nex Door (Yanı Başınızdaki Sosyopat) isimli kitabında dünya popülasyonunun % 4’ünün sosyopat olarak tanımlanabileceğini belirterek, bunlardan uzak durmanın önemine dikkat çekmiş.
Dr. Stout’a göre bir sosyopatı ele veren 10 işaret şöyle:
1) Genellikle karizmatiktirler; çevrelerinde çoğunlukla bir hayran kitlesi bulunur. Cinsel açıdan da çekici oldukları söylenebilir.
2) Sosyopatlar kararlarında ve davranışlarında spontandırlar; planlı, programlı yaşadıkları söylenemez. Sıradan insanlardan farklı olarak tuhaf karşılanabilecek davranışlarda bulunurlar. Normal sosyal ilişkileri kopuktur. Tehlikeli ve mantıksız eylemlerde bulunmaktan çekinmezler.
3) Utanma, suçluluk veya pişmanlık duymazlar. Aslında beyinlerinde bu duyguları işleyebilecek bir merkez yoktur; varsa bile bozuktur. Dolayısıyla en ufak bir vicdan azabı duymadan insanları kolayca kandırabilir, tehdit edebilir veya zarar verebilirler. Kendi çıkarları için başkalarına zarar vermekten çekinmezler. “Başarılı” bir sosyopatın bir ülkede üst düzey mevkilere rahatça yükselmesi bu yüzdendir.
4) Deneyimleri ile ilgili beklenmedik yalanlar icat etmekte çok ustadırlar. Olayları o kadar abartırlar ki bir noktadan sonra saçmalamaları kaçınılmaz hale gelir. Ancak çarpıtılmış gerçekleri bir öykünün arasına ustaca gizleyerek, saf ve iyi niyetli insanları yalanlarına kolayca kandırırlar.
5) İnsanlara hükmetmeye bayılırlar. Bedeli ne olursa olsun her tartışmada ve kavgada kazanan taraf olmak isterler.
6) Çoğu zekidir, ancak zekâlarını diğer insanları kandırmak için kullanırlar. Yüksek IQ’lu olanlar toplum için gerçek bir tehdit unsuru olabilirler. İşte bu nedenle yasalara yakalanmadan cinayet işleyebilen seri katillerin çoğu sosyopattır.
7) Sevme ve âşık olma yeteneğinden yoksundurlar. İstediklerini elde etmek için severmiş, empati duyarmış gibi yaparlar. Gerçek yaşamlarında kimseyi sevmezler.
8) Şiirsel bir dilleri vardır. Sözcükleri çok ustaca kullanırlar. İnsanları konuşmalarıyla kendilerine hayran bırakacak kadar iyi hatiptirler. Öykü anlatma ve şiir okumada ustadırlar.
9) Hiçbir zaman özür dilemezler. Yanlışlık yapmış olduklarına inanmazlar; suçluluk hissi duymazlar. Hatalı oldukları kanıtlanmış olsa bile özür dilemezler ve saldırılarına devam ederler.
10) Derin bir hayal âleminde yaşarlar.
Bütün bu özellikleri nedeniyle bir sosyopatla mantık çerçevesinde tartışılmaz. Tartışmaya girmek yalnızca zaman kaybına neden olur.
BİR SOSYOPATI AÇIĞA ÇIKARTMANIN YOLLARI
1) Sosyopatların ortaya attıkları hayal ürünü olayları çürütmek için ayrıntılarla ilgili bilgi sorun. Ayrıntıların ne kadarının gerçeklerle örtüştüğünü araştırın. Sorgulamaya başladığınız zaman ortaya bir dizi tutarsızlık çıkacaktır. Sosyopat olduğundan kuşku duyduğunuz kişiyi bu tutarsızlıklarla yüzleştirin ve davranışlarını izleyin. Normal bir insan verdiği bilgiler arasında tutarlılık sağlamaya çabalarken, sosyopatların pek çoğu sorgulanmayı hakaret olarak algılar, tepkileri öfke ve saldırganlık şeklinde ortaya çıkar.
2) Sosyopatın çevresindeki hayranları, genellikle yaratmış olduğu hayal ürünü olayları gerçekmiş gibi içselleştirme eğilimindedir. Sosyopat politikacıların çevresindeki “müritleri”, ustalarının ağzından çıkan her sözü doğrulamaya hazırdır. Örneğin milyonlarca işsize iş alanı yarattığını iddia eden politikacı, aslında bir işsizler ordusu yaratmış olsa bile, çevresindekiler işsizliğin azalmış olduğu yönünde beyanlarda bulunur. Dolayısıyla gerçekleri sosyopatın etki alanı dışındaki çevrede araştırmalısınız. Sosyopatın verdiği bilgilerle gerçekler uyuşmadığı zaman bir sosyopatla karşı karşıya olup olmadığınızı anlayabilirsiniz.
3) Sosyopatın karşısına yalanlarını ve sahtekârlıklarını ortaya koyan kanıtlarla çıktığınızda, sizi kendisine karşı komplo kurmakla suçluyorsa bilin ki karşınızdaki gerçek bir sosyopattır.
4) Bir sosyopatı ele veren en basit işaret, abartıya kaçmasıdır. Abartılarında ölçüyü o kadar kaçırır ki mantık devre dışı kalır. Bir sosyopatın dünyasında her açıklama gerçek yaşamda rastlanmayan insanüstü beceriler içerir; yaptıkları her şey bir kahramanlık destanıdır. Normal bir insan “Dün gece bir yankesici beni soymaya çalıştı. Çevredekiler imdadıma yetişti, soyulmaktan kurtuldum” derken, sosyopat “Dün gece 8-10 kişi üzerime saldırdı. Hepsini hastanelik ettim. Çevredekiler beni alkışladı” şeklinde bir öykü uydurur. Bu tür hikâyeleri anlatmaya başladığı anda ufak ufak kaçın.
5) Sosyopatların bir diğer özelliği de şöhret peşinde koşmalarıdır. Bu nedenle her olayda kendini öne çıkartan, medyada sesini duyurmak için her yolu deneyen kişileri sosyopat olarak değerlendirmeniz pek de yanlış olmaz.
Sosyopat ile psikopat arasındaki fark:
Bu ikisi de aynı kişilik bozukluğunu işaret eder gibi görülmekle birlikte aralarındaki farklılık göz ardı edilemeyecek kadar belirgin ve gerçektir.
Sosyopati, antisosyal davranışlarla kendini belli eden bir kişilik bozukluğudur. Psikopati ise, sapık, saldırgan ve suç kapsamına girecek davranışların sergilendiği antisosyal kişilik bozukluğudur. Hem psikopat hem de sosyopat, davranışlarında en ufak bir suçluluk, utanç veya pişmanlık duygusuna yer vermez.
Minnesota Üniversitesi’nden davranış genetiği uzmanı David Lykken, sosyopat ve psikopat arasındaki farklılığa ilişkin ilginç bir değerlendirmede bulunuyor. Lykken’e göre psikopatlar doğuştan risk almaya meraklı, içinden geldiği gibi davranan, korkusuz ve toplumla sağlıklı ilişkiler kurmayı başaramamış bir kişiliğe sahip insanlardır. Sosyopatlar ise doğuştan normal bir kişiliğe sahiptirler; bozukluk ebeveyn, eş ve arkadaşlık ilişkilerinde ortaya çıkar.
Anneniz, babanız, en yakın arkadaşınız, komşunuz, hatta iş arkadaşınız sosyopat olabilir ve siz bunların kişiliklerinin bozuk olduğunu fark etmemiş olabilirsiniz. Sosyopatlar, kendi gerçek kimliklerinin dışına çıkıp, olduklarından farklı bir görüntü vermekte pek başarılıdırlar. Pek çok insan yaşamı boyunca bir-iki sosyopat ile karşılaşmış ama bunun farkına varmamış olabilir.
Bu ikisi arasındaki fark özellikle şu konularda belirgindir:
Zekâ: Sosyopat, başkalarının doğrularını, duygularını ve güvenliğini katiyen düşünmez. İşin ironik tarafı, bazı durumlarda kendi güvenliklerini de göz ardı edebilirler. Psikopatlar da başkalarının doğrularını, duygularını ve güvenliğini düşünmez ama iş kendi güvenliklerine gelince daha dikkatli ve titizdirler. Psikopatlar da sosyopatlar kadar tehlikeye atılmayı severler ama tehlikenin derecesini daha iyi hesapladıklarından sosyopatlar kadar kendilerine zarar vermezler. Sonuç olarak psikopatlar daha zekidirler ve deneyimlerinden ders alırlar.
Pişmanlık: Sosyopatların beyninde pişmanlıkla ilgili bir merkez bulunmadığı için neden oldukları kötülüklerle ilgili en ufak bir vicdan azabı duymazlar. Bazıları pişman olmuş gibi gözükmeyi başarabilir, ama bu gerçek değildir. Psikopat ise yaptığı kötülükler ve işlediği suçlar nedeniyle yakalanırsa pişmanlık duyar. Ama bu pişmanlık başkalarına acı verdiği için değil, yakalanmış olduğu içindir. Kısaca sosyopatlar pişmanlık duyamaz; psikopat duyar ama başkaları için değil, kendisi için.
Geçmiş: Sosyopat, gerek okul hayatında gerekse aile yaşantısında sorumluluk ve sürdürülebilirlik gerektiren konularda çok kötü bir geçmişe sahiptir. Asi bir yapıya sahip oldukları için başları beladan kurtulmaz; otoriteye karşı en ufak bir saygıları yoktur. Psikopatın da otoriteye saygısı yoktur ama yasalara karşı gelmemeye çabalarlar; okul ve iş yaşamlarında dikkati çekecek aykırı davranışlardan kaçınırlar. Hatta çocukluklarında içinde bulundukları grubun en sevilen kişisi olmayı bile başarırlar. Çünkü psikopat, kişilik bozukluğunu ustaca gizleme konusunda çok beceriklidir. Özetle ikisi arasındaki fark öz denetimdir. Sosyopatta öz denetim çok zayıftır.
Sıradanlıktan sıkılma: İkisi de durgun ve sıradan bir yaşantıya katlanamaz. Akıllı ve yaratıcı bir yapıya sahip olan psikopat, can sıkıntısını gidermek için yapıcı yöntemler geliştirebilir. Sosyopat monotonluktan çıkmak ve yalnızca ikilem yaratmak için kavga çıkartarak, içinde bulunduğu toplumun iç barışını bozmaktan keyif alır. Yarattıkları çatışmaların düzeyi aralarındaki farkı gösterir: Sosyopatlar basit, psikopatlar ise karmaşık ve ince hesaplı çatışmaları tercih eder.
Özet olarak bu ikisi arasındaki fark hiçbir zaman çok net değildir. Bazen de bir kişi hem psikopat, hem de sosyopat özelliklerini taşıyor olabilir. Bu farkı tespit etmek zaman ve enerji gerektirir. Aslında yapılacak en doğru iş bu ikisinden de uzak durmaktır.*
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
