tdk'ya göre i. anadolu ile ilgili, anadolu'ya bağlı, anadolu'da yaşayan, ii. bizans Ä°mparatorluğu'na ve bu imparatorluğun egemenliği altındaki kimselere ilişkin kullanılıyormuş. bir başka anlamı ise anadolu selçuklularının üsluplaştırdıkları filiz, yaprak ve hayvan motiflerinden oluşmuş dolaşık süsleme.
araplar roma diyemedikleri için rûm derler. rûmî de, yine arapça'da romalı anlamındadır.
peki roma dedikleri yer neresidir?
o zamanlar doğu roma toprakları olan anadolu'dur.
bu durumda, rûmî, anadolulu demek oluyor efendim.
türk süsleme sanatında önemli bir motiftir.
tarihsel gelişimi :
çıkış noktası hayvan figürlerine dayanır. eski devirlerde üsluplaştırılarak işlenen hayvan figürü çoğu zaman güçlü göstermek, hızlı ve atik bir hava katmak için kantaları rûmî motifine benzer şekillerde işlenmiştir. rûmi motifine ait en eski belgelerden bir tanesi 9 ve 10. yy larda uygur türklerine ait bezeklik freskinde görülen rûmi kanatlı ejder tasvirinde bulunur. 13. yy dan itibaren anadolu selçuklu mimarisi sürekli bir gelişim içine girmiş ve bu gelişme taş, ahşap, çini gibi süsleme ögelerindede göze çarpar. ve bu gelişme rûmi motifi içinde geçerlidir. beylikler döneminde yapılan rumilerin hayvan figürleri ile yakınlığını görmek mümkündür ve aynı dönemde rûmi, münhani diye isimlendirilen motif ile benzerlik gösterir. ve bu devire ait eserlere bakıldığında bu iki motifin ayrılması biraz güçtür. münhani motifinin de çıkış kaynağının hayavan figürü olduğu kabul edildiği için bu yakınlık doğal olarak karşılanabilir. osmanlı döneminde bu benzerlik rûmi nin karakter kazanması ile birbirlerinden ayrılmışlardır.
süslemedeki yeri :
rûmi motifi, ahşapta , taşta, kumaşta, çinide, tezhipte çok kullanılan bir motiftir. rûmi üslup olarak kabul edildiği gibi temel unsur olarakda kabul edilir.
rûmi penç, yaprak, bulut gibi motiflerle kullanılması motife temel unsur biçimi kazandırır. süsleme sanatlarının her dalında karşımıza çıkmasıda rûmiye üslup sıfatını kazandırıyor.
çizimi :
diğer motiflerde olduğu gibi rûminin çizimindede kanaviçesinin belirlenmesi ile başlanır. hudut çizgisi veya silueti olan kanaviçe, helozon üzerine yerleştirilir. eğer 2 adet helozon varsa bir tane olmak üzere 2 kanaviçe üstüste oturturulur.. kabaca anlatmak gerekirse bir dal eğrisi ve üzerine oturtulan bir helozondan meydana gelir. rumi motifi bir hatâyi ile aynı sap üzerinde çizilemez. rumi ayrı bir şebeke üzerinde farklı bir yere yerleştirilir ve o alan içerisinde komposizyon meydana getirilir.
çeşitleri :
motifin pek çok farklı çeşidi vardır. çizilişindeki farlılıkların yanı sıra desen içinde yüklendiği görev ve kullanılış olarakda birbirlerinden ayrılır.
birçok eserde ve yapıda görebileceğiniz, taş işlemeciliğinde osmanlı mezar taşlarında en güzel örneklerini görerek ölüme bile ne kadar bir güzellik katıldığına şahit olabilirsiniz. her yerde karşınıza çıkabilir evdeki halınızda, perdenizde, çinide, seramik ve porselende.. baktığınızda bir karmaşanın içindeki ahengli bütünlüğü görmeniz mümkündür.
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
