barok

  1. 17. yüzyılda avrupa'da ortaya çıkmış, üslup açısından karmaşık hatta çelişkili, duygusal durumları çoğu kez dramatik bir yaklaşımla -dugulara seslenecek bir biçimde- anlatma isteği sergileyen sanat türüdür. barok sanatı anlatmak için çoğu kezgörkemlilik, canlılık, hareket, gerilim, aşırı ve farklı duygusal durumlar, sonsuzluğun algılanması, çeşitli sanatlar arasındaki kesin ayrımı yok etme eğilimi gibi tanımlar kullanılmaktadır. Öte yandan; barok sanat, kasik sanat tarafından yanlış bir sanat türü, romantikler tarafından ise büyülü bir imgelemin ürünü olan sanat anlayışı olarak nitelendirilmektedir.
    Özellikle müzik, heykel, resim ve mimaride göstermiştir kendini en çok.

    barok sözcüğü, portekizce "barucca" sözünden gelir. portekizce'de garip biçimli, eğri-büğrü incilere küçültücü olması anlamında verilen bu ad, rönesans ilkelerine bağlılıkta direnen tutucu kişilerce konulmuştu. batı sanatında her büyük akım, başlangıçta sert tepkilerle karışlaşmış, adlarını da çok kez böyle aşağılatıcı tanımlardan almıştır.

    ***
    barok sanatın müzikte etkisi kendini en çok konçertolarla göstermiştir. rönesans döneminin yumuşak tınıları yerini karmaşık, ritmik, süslü ve adeta birbirlerine karşıtlık oluştururcasına yanyana gelmiş notalara bırakmıştır. müzik kontrast kavramı ile bu dönemde tanışmıştır. yine opera ve sonat da bu dönemde doğmuştur. 18. yüzyıl, avrupa'da müziğin barok yüzyılıdır ve georg friedrich handel, franz joseph haydn, wolfgang amadeus mozart ve johann sebastian bach gibi barok müziğin büyük ustaları bu yüzyılda vermişlerdir eserlerini.

    ***
    barokun heykeldeki etkisi ise rönesans'ın statik anıtsallığı yerine görkemli ve dinamik yapıtlardır. figürler arası bağlantılar, hareketlerdeki incelik ve uyum bu dönemin heykellerinin en belirgin özellikleridir. artık heykel tek noktadan bakılarak değil, çevresinde dönüp dolaşılarak kavranan bir çok yönlülük de kazanmıştır. bernini ve alman heykelci andreas schlüter bu dönemin temsilcileri arasında yer alır.

    ***
    barok resim sanatı da gerek duvar gerek tuval resminde rönesans üslubundan önemli farklarla ayrılır. barok üsluptaki tavan resimlerinde de mimari çizimler söz konusudur. ancak bunlar derinlik etkisi uyandıracak biçimde eğrilip bükülerek kaçış noktasına doğru yükselmekte, ortadaki hareketli figürler ise sanki gök boşluğunda uçuşmaktadır. seyirci artık tavan yüzeyini farketmemekte, kapalı bir mekan içinde bulunduğunu unutmaktadır. güçlü gölge-ışık karıştlığı içinde figürlerin konturları eriyip hareket bağıntılarıyla sağlanan dinamik bir bütünlük oluşmaktadır. resim içinde ışık belli bir noktada hareket ederek, yüzey üzerinde dolaşırken dokunduğu objelerin yüzeylerini aydınlatarak geçmektedir. böylece oluşan farklı değerlerdeki ışık lekeleri hacmi yaratırken, kompozisyonu oluşturan figür ve diğer unsurların biçimlenmesinde temel oluşturan kıvrımları hareketi sağlamaktadır. caravaggio, rubens, velazquez ve van dyck barok dönemin resimdeki temsilcileri olarak anılmaktadır.



    (#72468) sciencecyster|05.01.2007 18:06|