hz. mevlana'nin ölüm hakkinda düsünceleri

"ölüm günümde tabutum yürüyüp gitmeye basladi mi, bende bu cihanin gami var, dünyadan ayriligima tasalaniyorum sanma; bu çesit süpheye düsme.
bana aglama, yazik yazik deme. seytanin tuzagina düsersem iste hayiflanmanin sirasi o zamandir.
cenazemi görünce ayrilik ayrilik deme. o vakit benim bulusma ve görüsme zamanimdir.
beni kabre indirip birakinca, sakin elveda elveda deme; zira mezar cennetler toplulugunun perdesidir.
batmayi gördün ya, dogmayi da seyret. günese ve aya batmadan ne ziyan geliyor ki?
sana batmak görünür, ama o, dogmaktir. mezar hapis gibi görünür ama o, canin kurtulusudur.
hangi tohum yere ekildi de bitmedi? ne diye insan tohumunda süpheye düsüyorsun?
hangi kova kuyu ya salindi da dolu dolu çikmadi? can yusuf'u ne diye kuyuda feryad etsin?
bu tarafta agzini yumdun mu, o tarafta aç. zira senin hayuhuyun mekansizlik aleminin fezasindadir."

"kardes, mezarima defsiz gelme; çünkü allah meclisinde gamli durmak yarasmaz.
hak teala beni ask sarabindan yaratmistir. ölsem,çürüsem bile, benim yine o askim.
ölümümüzden sonra mezarimizi yerde aramayiniz. bizim mezarimiz ariflerin gönlündedir."

mevlânâ iradiölümü fihi mâfih'te şöyle izah eder:

"o'nun yaninda iki ben siğmaz. sen: 'ben!' diyorsun; o da 'ben!' diyor. ya sen öl, ya o ölsün ki, ikilik kalmasin. fakat o'nun ölmesi imkânsizdir. bu ne hariçte, ne de zihinde mümkün olur. 'çünkü o, ölmeyen bir diridir!' (furkân, 25/58)
o; o kadar lutufkârdir ki, imkân olmuş olsaydi senin için ölürdü. fakat mademki o'nun ölmesi imkânsizdir, o halde bu ikiliğin yok olmasi ve o'nun sana tecelli etmesi için, sen öl.
iki canli kuşu birbirine bağlarsan; ayni cinsten olduklari için iki tane olan kanatlan, dört olduğu halde uçamazlar. çünkü ikilik mevcuttur. halbuki buna ölü bir kuşu bağlarsan uçar. zira ikilik kalmamiştir. güneşte o lütuf vardir ki, yarasanin önünde ölür; fakat bunu imkân olmadiğindan: 'ey baykuş! benim lutfum herkese ermiştir, sana da ihsanda bulunmak isterim. sen öl. çünkü buna imkan vardır. böyle yaparsan benim yüceliğimin nurundan nasibini alirsin. baykuşluktan çikip, yakinlik kâfinin anka'si olursun' diyor." (fihimâfih, 38-39)

"aşksiz olma ki ölmeyesin. aşkla öl ki diri kalasin."

yine hz mevlana der ki "hiçol ki hep olasın!"