osmanlı tarihinin tozlu raflarından indirilmiş bir soru bankası kitabı. zaman içinde öğrenci seçme sınavı soru bankasına dönüşse de soru kalıplarının aynı kaldığı görülmüştür.

riyaziye suali:

-umumiyetle efendi bir çırak olan vecdi bir terzinin yanında çalışıp eve 10 mecidiye yevmiye getirmektedir. amma ve lakin vecdi'nin ayyaş ve nemrud babası bu yevmiyenin bir kısmına el koyarak kendisine şarap almaktadır. vecdi ise her gün öğle namazını müteakiben, caminin önündeki macuncudan macun almakta ve babasının tırtıkladığı paranın yarısı kadarını harcamaktadır. garip anasına ise kıyamayıp her gün 1 mecidiye vermekte ve sevaba girmektedir. kalan meblağı ise ramezan bayramında kendisine atlas libas almak için biriktirmektedir. vecdi, fiyatı 120 mecidiye olan eli yüzü düzgün bir kıyafet almak için tastamam 40 gün çalışması gerekiyor ise vecdi'nin zıkkım içesice babasının harama verdiği aylık meblağ nedir?

el cevap:

bismillahirahmanirrahim.
burda macunun fiyadını temsilen meçhulümüzden x deyu bahsedelim. bu esnada vecdinin günlük biriktirdiği meblağı 120/40= 3 mecidiye olarak hesab edelim.
elan, macunun fiyadı x ise yezid babanın evinden ocağından ayrı kıldığı rızık 2x'tir. şükür ki müsavatımız şu hale bürünmüştür: 10-x-2x-1=3
riyaziyede aynı meçhuller arasında ayrı gayri yoktur prensibinden hareketle x leri derdest etmek icap eder: 9-3x=3
şimdi ise rakkamları bir cenahta, meçhulleri bir cenahta toplayalım. müsavaatın diğer tarafına geçen x'ler adeta bir riyakar gibi işaret değiştirir. amma korkmayınız yüce allah bizimledir.
3x=6 ise 2x=4 mecidiyedir.

demek ki bu serhoş günde 4 mecidiyeyi harama yatırmaktadır. bir ay 30 gün çeker ve bu zındık babanın mübarek cuma gününde de içtiği vakidir. o halde toplam harcanan para 4*30=120 mecidiyedir. şüphesiz ki elbiseyle şaraba giden paranın aynı çıkması bir tesadüf değil rabbimizin bir hikmetidir. görmeyen gözleri, mühürlü kalpleri sen açarsın ya rab, sen bu vecdi kuluna hayırlı bir istikbal eyle. amin.