yahudi ayaklanması

  1. m.s 66 yılında roma egemenliğindeki yahudiler yüksek vergiler,imparator neronun zayıf yönetimi gibi nedenlerden dolayı ayaklandılar. kısa sürede kudüs ve çevresinde bulunan roma birlikleri kılıktan geçirildi. yahudiler judea(bugünkü israil sınırları içindeki bölge) çevresindeki tüm kontrolü ele geçirdiler ve ben-hanan liderliğinde bağımsız bir rejim kurdular.




    6 ay kadar sonra ayaklanmayı bastırmak malatya merkezli 12.lejyon(Legio XII Fulminata) yollandı. ancak roma kuvvetleri kudüs 'ün 10 km kadar dışında bulunan beth-horon bölgesinde eleazar-ben-simon 'un komuta ettiği yahudi güçlerince pusuya düşürülerek büyük ölçüde yokedildi(30000 asker). bu yenilgi roma nın ayaklanan kuvvetler tarafından aldığı en büyük yenilgiydi.

    bunun üzerine yahudiler bağımsızlığını tam anlamıyla ilan etti. bu durum imparator neronu oldukça tedirgin etmekteydi. çünkü bu ayaklanma roma imparatorluğunda yaşayan birçok halk için örnek teşkil edebilir, ve imparatorluğun birçok bölgesinde yeni ayaklanmalar çıkabilirdi.

    imparator neron daha önceden yunanistanda sürgüne yolladığı vespasian ve oğlu titus 'ı ayaklanmayı bastırmak amacıyla görevlendirdi. vespasian roma ordusunun dörtte birini bu bölgede topladı. ama kudüs üzerine yürümedi. bunun yerine kudüs etrafındaki yahudi kontrolündeki kale ve şehirlere yöneldi. bölgedeki yahudiler romalılar tarafından öldürüldü veya esir edildi.

    ben-hanan ın amacı romalıları olduğunca zorlayarak onları anlaşmaya zorlamaktı. bu amaçla josephus 'u jotapa şehrini savunmakla görevlendirdi. romalılar bu şehri 47 günlük bir kuşatmayla almayı başardı. josephus ise romalılar tarafından affedildi ve roma saflarına geçti. romalılar bölgede kudüs dışındaki birçok önemli direniş noktasını ele geçirerek ilerlemesini sürdürdü.

    Bu sıralarda imparator neronun ölümü üzerine roma da iç karışıklık başlamış ve imparator olmak üzere bazı komutanlar arasında çatışmalar olmaktaydı. vespasian elde ettiği başarılar sayesinde halkın ve birçok komutanın sempatisini kazanmıştı. uzun süre bu mücadelenin dışında kalan vespasian gelen bu destekle romanın yeni imparatoru olmuştu.

    oğlu titus 'ı komutan yapan vespasian 'ın tek isteği kudüs 'ün bir an önce alınmasıydı. bu sıralarda ben-hanan ayaklanmacı diğer yahudi gruplarca öldürüldü. kudüs 'u kuşatan roma ordusu büyük bir direnişle karşılaştı. 3 sıra sura sahip sehrin ilk 2 sıra suru romalılar tarafından aşıldıysa da son duvar bir türlü geçilemedi. özellikle şehrin dışardan yardım alması romanın aleyhineydi. bundan dolayı roma ordusu titus 'ın emriyle sehrin dışına 3 gün içinde bir savunma duvarı inşa ettiler. böylece şehirdekiler dışardan yardım alamadıklarından büyük bir açlık ve sefalet içine girdiler. savunma duvarı ise romalıların hareketli savaş kulelerini engellemek için yahudiler tarafından kazılan tüneller nedeniyle çöktü. şehire giren roma askerleri son direnişi yahudi tapınağı önünde kırdı. tapınak romalılar tarafından yağmalandı ve yıkıldı.

    tapınaktan alınan para ile roma şehrinde vespasian kolezyumu inşa edilmeye başlandı. vespasian 'ın ölümüyle yerine geçen titus zamanında ise inşaası tamamlandı. roma şehrine götürülen josephus 'un bu ayaklanmayla ilgili yazdıkları bu ayaklanmayla ilgili en büyük kaynak olmuştur.




    bu ayaklanma romalıların mezopotamya 'yı ele geçirme planlarını da engellenmiş oldu.
    (#216580) sultanahmet|11.10.2008 16:35|