faciadır... kendini anlayamayan, ölçemeyen, tartamayan, tanıyamayan, âlemde ne olabileceğini kestiremeyen, kendine rastlama, büyük yazarın deyimiyle "kudretleriyle ihtirasları arasındaki nispeti ölçme fırsatı yakalayamayan" insanın huzuru, saadeti olmaz, yoktur. nefsini bilmeyenin neyi bilemeyeceği malumdur. başkalarının kusurlarını araştırmaktan kendine bakmasını, kendini sorgulamasını unutan insanın elem verici durumudur "kendini anlayamamak". anlayamamak fiili, insanda behemahal bir anlamın, daha sıcak ve munis tabirle "mânânın" varlığına delalet eder. her insan anlamlıdır, kamu âlem kamu Âdem bir kutsî anlam üzere halk edilmiştir ve insan olma veya insan olmanın idraki, belki de taşınan bu anlamın, bu esmanın fark edilişiyle mümkündür.