her toplumun bir sanat anlayışı olur. bu sanat anlayışı o toplumun değerleriyle doğru orantılı olarak gelişir, olgunlaşır, kemâle erer ve kültürün sanat kolunun ilgili dalı içinde tahtını kurup oturur.

sanat toplumun değerleriyle yoğrulur dedik.. başka neyle yoğrulabilir ki.. toplumun parasıyla mı yoğrulacak yoksa hayvânî temel ihtiyaçlarıyla mı? böyle bir saçmalık var mı.. benim yeme-içme, soluma, hareket, dokunup kavrama, üreme ihtiyâcım "sanat" mı oluşturacak?? bir de olgunlaşacak bu iş öyle mi??

biz sanat meraklıları, sanatı üstadlardan öğrenirken, sanatı târif eden sözlerden biri diye şunu duyarız*: "sanat, rûha hitâb eder, insanın duygulanması içindir."

peki çıplak bir insan vücûdu kimi "insânî" duygulara gark etmektedir*? heykeltraşlık niçin sâdece "çıplak insan vücûdu" üzerine yoğunlaşır anlamam. heykeli yapılabilecek başka bir insan prototipi yokmuş gibi.. yâni ne anlamı var ki bir kadın vücûdunun ya da bir erkek vücûdunun, herkesin bildiği o mahrem kısımlarını ayrıntılı bir şekilde oyup heykel etmenin, hele ki büyük çoğunluğu müslüman olan bir toplumda bunu sergilemenin..

başka toplumlar açısından düşünelim.. bir hıristiyan veyâ mûsevî veyâ ateist veyâ budist veyâ bilmem kim.. o insanlar bunları gördüklerinde akılları gâyet hayvânî hallere çalışmaz mı? peki bunun neresi duygu? hayvânî duygudan "sanat" gelişir mi? o zaman hayatta görüğümüz ve göreceğimiz her şey sanat. meselâ kolonya sanat. veyâ sigara sanat. hoparlör, bilgisayar, tabak, çay, modem, havlu, gardrop, gömlek, kötü kokulu bir çorap.. bunları hepsi.. sanat işte..

o zaman neden sanatçılar para kazanamaz.. neden "o değil bu daha iyi" "hayır o daha iyi, bu biraz şey" gibi tartışmalar vardır merâk eder insan..

sanatın sanat olması için, herkesin yapamayacağı bir şey yapılmış olması yetmez. yapılanın insan denen duygu kaynağını coşturması gerekir.

i. melih gökçek'in yaklaşımını gâyet doğru buluyorum. toplumun değerlerinin hiçe sayıldığı, alâka bile bulunamayan bir "sanat" eserinin lâyık olmadığı yere konması, o yapılmış olanın sanat olsa bile kıymetinin bilinmemesine sebep olur. kaldı ki, çıplak bir insan vücûdunun sanatı olmaz.. sanat isteyen, onun canlısına baksın, her yerde yüzlerce muhteşem insan yaratık var, resim gibi.. ne kadar güzellikler var.. tabiatın kendisinden güzel görsel sanat mı olur...