edgar allan poe

  1. ünlü amerikalı yazar, şair, editör ve amerikan romantizminin önde gelen temsilcilerinden biridir. 1809 yılında boston'da doğdu, henüz üç yaşında iken anne ve babasını kaybetti ve tütün tüccarı john allan tarafından evlat edinildi. 1815 yılında yeni ailesiyle birlikte ingiltere'ye gitti, eğitimine burada başladı. amerika'ya döndükten sonra virginia üniversitesi'ne kaydoldu, ancak sadece bir yıl dayanabildi. bu dönemde kumar ve alkolle tanışan poe, üvey babasıyla bu yüzden arası bozulunca orduya katıldı. ilk kitabı 'tamerlane and other poems' bu dönemde yayınlandı. iki yıl sonra, 1829'da ordudan ayrıldı ve ikinci kitabı 'al aaraf'ı yayınladı. aynı yıl kaybettiği üvey annesinin isteğine uyarak barıştığı üvey babasının çabalarıyla kaydolduğu west point askeri akademisi'nden de kovuldu. bunun üzerine baltimore'a halasının yanına yerleşen poe, 1832'de saturday courrier'de yayınlanan beş öyküsü ve 1833'te baltimore saturday visiter tarafından düzenlenen yarışmada birinciliği kazandığı 'ms. found in a bottle*' adlı öyküsü ile adını duyurmaya başladı. 1836'da 14 yaşında olan kuzeni virginia clemm ile evlendi, çift 1837'de new york'a yerleşti. 1838'de 'the narrative of arthur gordon pym' ve bir yıl sonra da 'tales of the grotesque and arabesque' adı altında hikayelerinden oluşan bir derleme yayınlandı. değişik gazetelerde çaışmaya devam eden poe'nun alkolizmi, eşinin sağlığının tüberküloz nedeniyle ciddi şekilde bozulmasından sonra daha da arttı. 1845'te 'the raven'ı yayınlayan poe, eşinin ölümünden bir yıl sonra sokakta kendinden geçmiş bir halde, üzerinde kendisine ait olmayan kıyafetlerle ve reynolds adında kim olduğu hiçbir zaman anlaşılamayan birinin ismini sayıklarken bulundu. hastaneye kaldırıldı, ancak birkaç gün içinde öldü.
    amerikan edebiyatı'nın en önemli isimlerinden olan poe ön planda macabre tarzı öyküleri ile tanınsa da dedektif ve suç hikayeleri ile de bu türlerin yaratıcıları arasında gösterilir. kendisinden sonra gelen pekçok yazarı, başta h p lovecraft, hermann melville, william faulkner, walt whitman, franz kafka ve eserlerini fransızca'ya çeviren charles baudelaire olmak üzere etkilemiştir. yaşadığı içsel sıkıntılarını öykülerine de yansıtmış, yaşamın ve doğanın istisnalarını kelimelere dökmüş, şiirlerinde ise dokunaklı bir duygusallık (bkz: annabel lee) sergilemiştir.
    (#11210) samjaza|16.05.2006 03:59|