tasavvuf literatüründe, yedi dereceye ayrılan nefsin birinci ve en aşağı derecesine verilen isimdir. insana devamlı allah'ın yasak ettiği çirkin ve kötü şeyleri emreder.
insan, yaptığı doğru şeylerde bu nefsi alt etmiş, yanlış şeylerde ise nefsine mağlup olmuş olur. nefs i emmare'nin telkin ettiğe şeylerden kaçınmak konusundaki gayret, insanı aheste aheste kölelikten kurtarır. nefis, kölelik durumuna gelir. bu halde lezzetine varamadığı ibadetlerin lezzetini almaya, yaptığı güzel işlerden haz almaya, aynı şekilde kötü davranışlardan ve gerekli olan amelleri terketmekten nefret etmeye başlar.

yüce allah buyuruyor;

"nefse ve onu şekillendirene, ona iyilik ve kötülük kabiliyetini ilham edene and olsun ki, nefsini temizleyen iflah olmuş, onu
fenalıklara gömen kimse de ziyana uğramıştır." (şems, 9-10)