iran mitolojisinin en önemli bayramı olduğu söylenebilir. ayrıca şamanizme dayanan bir bayramdır, dini temeli yoktur. türki cumhuriyetlerde (ör. azerbaycan, türkmenistan...) yılın en önemli olayıdır, çeşitli etkinliklerle her yıl kutlanır.
farsca'da yeni gun anlamina gelen bayram kisin soguklugunun, grisinin ardindan gelen baharin renklerini, sicakligini kutlamak hatta bir anlamda kutsamaktir. tabiatin uyanisiyla birlikte insanin da uyanisini simgeler. tum kuzey yarimkure insanlarinin ortak bayrami niteliginde olan bu gun on iki hayvanli turk takvimi ve meliksah'in celali takviminde yilbasi olarak kabul edilmistir.
ülkemizde kutlamayı beceremediğimiz bahar bayramı.
ortadoğu halkları için ayrı bir önemi vardır ancak ülkemizde nevruzun yaklaşmasıyla medyada duyduğumuz
"aha yine nevruz, güvenlik önlemlerini arttırmamız lazım"
türünden haberler düşündürücüdür.*
türk mitolojisine göre ergenekon'dan çıkılan gündür. 21 mart tarihinde ergenekon'da yaşayan türkler demirden bir dağı eritip kendilerine çıkış yolu yaparlar. bu olaydan sonra bugün halk ve özellikle devlet büyükleri temsili olarak çekiç ve örs ile demir döverler, bu vakayı anarlar.
benim olmayan senin olamaz mantığı ile resmi riyakârlık ve yabancılıkla son yıllarda legal olarak kutlanılmaya çalışılan bahar bayramı. ne bahar ılıklığını ne bayram sevincini yaşayamadan bir başkasının sevincine ortak olmak yerine sahip olmaya çalışarak, iktidar denemeleri yapma heveslilerimizin anında binlerce sayfa dolduracak kadar çok temel aradığı bayram.
benim çocukluğumda sultan nevruz denirdi bu güne ve annelerimiz yeni basma elbise diktirirlerdi. 7 adet "s" ile başlayan yiyeceği sofraya koyarlardı. benim çocukluğumda, nevruzda manisa'da herkes ateş yakar üstünden atlardı. hıdırelleze kadar coşkunluk devam eder, 6 mayıs günü eğlenceleri ve süt dede ziyaretleri ile bahar yerini yaza bırakmış olurdu.
bazılarının bilmemesi demek, o şeyin yok olması demek değildir. sadece bazılarının bilmediğini ama düşünmeden ahkâm kestiğini gösterir.
1938'den sonra ata'nın yolundan son derece sapmış idarelerin elinde olduğumuz düşünülürse, bu bilmezlik de normal karşılanmalıdır. çünkü inönü döneminde kur'an okumak, mevlid okutmak, toplanıp sohbet etmek yasaktı. çocuğunu sünnet ettirmek için bile hükümetten izin alman gerekiyordu.
nevruz da, türk dünyası da, türklük de unutturulmak isteniyordu. türk tarihi yerine lise ve ortaokullarda yunan tarihi okutuluyordu. bu durumda millet ya için için geleneğini devam ettirecek, yahut unutmuş görünecekti.
bugün nevruzla ilgili hiç bir zorlama yoktur. üstelik nevruzu türk dünyasıyla irtibatı olan bütün milletler bilir ve kutlayan da vardır. bunu sadece kürtlerin bayramıymış gibi görüp göstermek en azından cehalettir.
türk cumhuriyetlerinin milli bayramı.bugüne özel nevruz tatlıları yapılır, kutlamalr yapılır, hep birlikte yemekler yenilir, insanlara şans ve baht getirir.
bir nevruzda özbekistan devlet başkanı kerimovun nevruz dolayısıyla 300 mahkumu affettiğini hatırlıyorum.
nev ve ruz kelimeleri farsça kökenli olup yeni gün anlamına gelir. bütün topluluklarda baharın gelişi yaşamın başlangıcı kadar değerli olarak algılanmış ve kimi ritüellerle kutlanmıştır. orta asya da nevruzla ilgili olan ya da nevruzu da anan bir çok efsane vardır. kökenleri şaman inancına kadar iner. ancak 21 mart tarihi nevruzu daha anlamlı kılar. çünkü bu gün gece ve gündüz eşit olur. bu demektir ki, nevruzu 21 martta kutlamak için bir miktar astronomi bilebilecek kadar bir medeniyete sahip olmak lazımdır ki, bu durum bizi isteristemez eski iran ve pers medeniyetine götürür. türklerin üzerinde fars kültürün önemli etkiler bıraktığını hatırlarsak nevruzun fars kaynaklı bir bayram olduğunu ,ancak toplulukların kendi bahar bayram ya da ritüelleriyle nevruzu birleştirdiğini anlayabiliriz.
neredeyse tüm kuzey yarım küre tarafından kutlanan geleneksel yeni yıl ya da başka bir değişle doğanın uyanışı ve bahar bayramıdır.
İran ve bahai takvimlerine göre yılın ilk gününü temsil eder. bazı topluluklar bu bayramı 21 mart'ta kutlarken, diğerleri kuzey yarım kürede ilkbaharın başlamasını temsilen, 22 veya 23 mart'ta kutlarlar.
iran'da yılbaşı olarak kutlanılan ve resmi tatil olan 21 Mart günü'dür. Yeni yıl tatili de bir hafta olup insan da İran'lı olma isteği duyurur bir hafta boyunca.
1995'ten itibaren kutlanması resmileşmiş, 21 mart'ta tabiatın uyanışının kutlandığı geleneksel bahar bayramıdır. bu yıl erkenden izinsiz olarak kutlamalara başlamak isteyenler olmuş. bu nasıl bir kutlamadır ki, adeta bayram kutlamaları teröre dönüşmüştür. ölenler, yaralanlar, itmeler kakmalar, vurmalar, yıkmalar, yakmalar. sahi bu nasıl bayramdır. bayramsa, bayram bu mudur? bayram böyle mi kutlanır? hem de bahar bayramı.
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
