abdesthane, ayakyolu, yüznumara, hela, kenef, memişhane, kademhane gibi eşanlamlıları bulunan; insanın temizlik ve boşaltım sistemi gereksinimlerini karşıladığı mekan.
kibarlık olsun diye adı bile ağıza alınmayan yer. kızlar asla ama asla boşaltım yapmazlar, hele güzel kızlar hiçyapmazlar, onlar sadece makyajlarını tazelemek için, ellerini yıkamak için o bölüme giderler, bu yüzden oraya tuvalet demek yanlıştır, orası lavabodur lavabo. siz hala bunu bilmiyorsanız ayıp size. *
en gerekli zamanlarda bulunamayan/bulunulamayan mekanlardır. çok sıkışmışsınızdır ama ya tuvalet yoktur ya da doludur. ayrıca umumi tabir edilen tuvaletler bünyede rahatsızlık yaratmaktadır.
tuvalet; ülkemizde alfranga ve alaturka tuvalet olarak ikiye ayrılmaktadır.
halkımızın büyük bölümü tuvalet konusundaki eğitimini tamamlamamış olduğu için hala daha alaturka tuvalette, klozet kapağının açılıp kapanması konusunda, özellikle işyerlerinde problemler yaşanmakta, tuvalet duvarlarına "bulmak istediğiniz gibi bırakınız" yazıları asılmaktadır.
türk halkının büyük bölümünün evleri "bal dök yala" niteliğinde temiz olmasına rağmen, halkın paylaşmaya meyilli olmaması sebebiyle ortak kullanıma açık tuvaletler genelde temizliğini uzun süre koruyamamaktadır. en kötüsü de hala daha alafranga tuvalete girdiğnizde klozet kenarlarında çamur izleri görülmesidir, hala oraya tüneyerek temiz kalmaya çalışanlar bulunmaktadır.
kadınların giydikleri gece elbisesine tuvalet denir.
bir de boşaltım ihtiyacı olarak kullanılan yere tuvalet denildiğini hepimiz biliyoruz tabii, bunu öyle tuhaf telafuz ederler ki bazen, gülmek istersiniz gülmezsiniz ayıp olur diye, sonradan bakarsınız siz de öyle telafuz etmişsiniz şaka gibi başlar dilinize yerleşir. tuvaaalet dersiniz. bir tane a olur size üç. uzat uzatabildiğince.
umumî tuvaletler hakkında epey espriler vardı. bunlar paralı oldukları için, kapıda bekleyenler görevliler, kocaman kocaman yazarlardı:
büyük : 100 kuruş
küçük : 50 kuruş
gaz : bedava *
kapısında fiyat tabelası asılı umumi tuvaletlerde, eğer büyük ve küçük tabir edilen işlemler için yapılan fiyatlama birbirinden farklı ise insanların aklına şu sual gelmektedir; "ben şimdi içeri girsem, küçük parası versem büyük ihtiyacımı gidersem bu görevli ne bilicek"
*
hiç bir zaman temiz bir şekilde bırakamadıgım yer. yıllardır insanlar işlerini bitirdikten sonra nasıl temiz tutarlar bu mekanı anlamaya çalışıyorum. iki türü bulunur. alaturca diye tabir edilen türü ayaklarda varis yapsada daha güzel sonuç veriyor. squat toilet diyolarmış gavurlar buna çömelmekten geliyor (bkz: squat)
zararları şunlarmış
-kayıp düşerek tuvaletle temas olasılığı
-ayağınıza işeme gibi durumlar
-Çok sık olarak ayağa giren kramplar
-eğer donunuzu indirmeyi beceremediyseniz tuvaletten çıkmak istemeyebilirsiniz
-röntengci gençler sizlere daha kolay ulaşıyormuş*
Ev kullanımı için tasarlanmış müzikli TVli, hadi bilemediniz en sıradanlarından, oturduğunuz vakit klozet kapağından ısıtmalı, oturanı usul usul masajla rahatlatıcı tuvalet dizaynlarına insan zaman zaman imrenmeden duramıyor (edemiyor). Çok güzel şeyler bunlar.
Ama evlerimizde iş yerlerimizde olanlar sanırım genellikle en mütevazi olanlarından pek bilinmedik bir yaratıcılık ürünü değil. Gayet sade, gayet normal. En abartmış olanlar klozet kapağı kılıfına tığ ile uğur böceği, asma yaprağı, incir çekirdeği katkısında bulunmuş olabilir hadi en fazlası. Evlerdekinde pek sorun yok. Sorun ortak kullanıcı adedinin arttığı yerlerde ortaya çıkmaya başlıyor. Öyle iş yerleri var ki; kapıyı açıp girip hemen geri çıkmak normal bir insanın en doğal refleksi olabilir anca. Zira burun-göz koordinasyonu sonucu oluşan ittifak beyine öyle seri ani ikazlar yoluyor ki o kukuyu duyan, o köşedeki kirli tuvalet kağıdı öbeklerini gören içerde bir saniye duramıyor maalesef.
Tuvalet dediğiniz, sade, temiz olmalı.
Bir arkadaşımın yeni dekore ettirdiği ofisine gittiğimde çok etkilenmiştim. Harika, işlevsel, gözü yormayan, ofis içinde iş akışını kolaylaştıran uyumlu renklere sahip sade ve etkileyici ofise hayran olmuştum. Doğa çağrısını yapınca uymamak olmadı tabi hemen tuvalete doğru koşarcasına, koştum. Tuvaletin kapısına vardığımda içeride ne göreceğime dair beklentilerim hayli yüksekti. Kapıyı açtım, uzay üssü gibi bir tuvalete girdim. Hoştu, her şey ince ince düşünülmüştü. Ancak görülen oydu ki; kıçının hijyenin her şeyden önemli gören bir zat-ı muhterem bey yememiş içmemiş sıçmak için orayı seçmişti. Zira iki tane siz deyin 43 ben diyeyim 44 numaralık ayakkabının taban izleri klozetin iki yanını çamurlamıştı. Az evvel orada birinin tünemiş olduğuna dair elimde kuvvetli deliller vardı. Bu self hijyen merakı benim bayramlık ağzımdan hiç de bayramlık olmayan lafların dökülmesine yol açtı.
Tuvaletten çıktıktan sonra bir müddet janti giyinmiş sosyetik tiplerin pabuçlarını izledim durdum. Düşman ayağa bakar derler, o an için doğru değildi. Ben sadece daha fazla delil toparlamaya çalışıyordum.
Ülkemizde gördüğüm en orijinal düzenlemeye sahip tuvaletlerden birisi Maltepe’ye giderken sahil yolu üzerinde yer alan “Maria’nın Bahçesi” isimli restorandaydı. En kötüsü çocukluk yıllarımda kaldı. Alaturka bir “hela” tahtadan yapılmış, ortada bir yarık olan, dışarıda sırada beklerken içeriden gelen sesleri, atıkların yükseklerden düşerken çıkardığı yankılı çarpma sesleri ve tabi o muazzam koku.
Bir de seneler önce işyerimizi dekore ettirdik, muazzam geniş bir yerimiz var. Yer geniş olunca mimar imajinasyonunu işletti ofisimiz süper güzel, itinalı, şık bir yer oldu. Tuvaletler hariç. Gep geniş, ferah ofis. Daracık tuvalet. Kapıyı içeriye doğru açmak istiyorsunuz, kapı klozete değdiği için açılmıyor. Kapıyı klozete dayayıp sağ bacağınızı tuvaletin üzerinden aşırıp sol bacağınızı havaya kaldırıp kapıyı kapatmanız gerekiyor. Kapıyı kapadığınızda başka bir sorunla baş başa kalıyorsunuz. Klozete oturunca alnınız lavaboya değiyor. Size demiştim başka bir sorunla baş başa kalıyorsunuz diye, kesinlikle mecazi bir durum değildi. Hem kusup hem de hacet gidermek isteyen için ideal. Erkeler tuvaletinde de kadınlar tuvaletinde de aynı sorun. Altı aylık hamile bir çalışanımız tuvalete istese de giremiyor. Düzenlemeyi yapan bizi tuvalete gitmeye gerek duymayan mükemmel insanlar olarak tasarlamış kafasında anlaşılan. Ama hayır hayır efendim bizler mükemmel değiliz, belki de sıradan biririyiz.
iddia odur ki kapısında yazan "büyük" ve "küçük"ten kasıt, bıraktığınızın ebadı veya maddenin hangi halinde olduğuyla ilgili değildir. orada kastedilen, tuvaleti yetişkin birinin mi yoksa çocuğun mu kullandığı ile ilgili sorunun cevabıdır. (ben bilmem, öyle demişlerdi bir keresinde...)
sabah kalkıp, koştura koştura işe giden, öğle yemeğinden sonra bir türk kahvesi içip arkadaşına fal baktıran, akşam işten çıkıp trafikle mücadeleye girişen ve bitkin evine dönen modern insanın, "öz"lediği yalnızlığa, tek başınalığa ulaşabildiği tek mekandır tuvalet.
aile, eş, dost, çalışma arkadaşı, akraba, kayınço derken kişi susup yalnız başına, kendi olabileceği, salak suratlar yapıp gülebileceği, kendi kendine konuşup tartışabileceği, telefonunda yılan oynayabileceği, tüm gözlerden ince bir duvarla ayrıldığı bir buçuk metre karelik yalnızlık kalesidir **.
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
