arap alfabesinin ilk harfidir. şekil olarak uzun ve ince bir ı gibi düşünülebilecek olan harf kıvrımları ile bir ustanın kaleminden çıktığında göz doldurur. bundandır ki elif ince, uzun anlamına geldiği de olur. bir güzellik bildirimi gibi düşünülebilir. ayrıca karacaoğlan ın aşık olduğu güzellerden biri olduğu da rivayet edilir, öyle ki onun için şiirler yazmış hatta saadettin kaynak tarafından bestelenmiştir.
incecikten bir kar yağar , tozar elif elif diye,
deli gönül hayran olmuş, gezer elif elif diye
yar sana hayran! can sana kurban
derdime derman bulamam
aşktan elaman
aynı zamanda urartu dilinde öküz anlamına gelen aleb'ten arap alfabesine geçmiş zamanla şekil değiştirerek elif halini almıştır. arkaik arap alfabesi oluşturulurken de kadroya alınarak temel sesler arasına girmiştir
kişinin dostluğuyla - belki de şöyle söylemek icap eder - kendisinin dostu olmasıyla övünebileceği, çıta yükseltici, pek hoşsohbet, ilm ü irfan behredarı bir güzel insan ve bu diyarın kıymetli vampiresi. Âlime, ârife, fâzıla, mualllime ama aynı zamanda komik ve nüktedan tuhaf bir kişilik. Akl-ı ama aynı zamanda çok mütekâmil ve rafine bir zevk-i selîm sahibi, mâhir insan. Kendilerini yüzlerine karşı medihden ictinab ve imtina ederek söyleyeyim ki, Aselban zât-ı âlileri ile aynı şehir ve atmosferde yaşadıklarından dolayı bahtiyardır...
bir gün ortaköy'de arkadaşlarıyla yürürken, içlerinden birinin söylediği sözü, kulağının azizliğine uğrayarak, 'cümle âlem gizlidir bir erikte, bana bâde yedirtme" şeklinde anlayıp, "allah allah? bu da ne demek? hepsini geçtik, bâde yenmez, içilir."diye kendini mânâ arama yollarında telef eden, "acaba kim söylemiş bunu?" suâline aldığı "yunus emre!" cevabıyla bir kez daha hayretler içinde kalan ve "o söylemişse illâ ki bir mânâsı vardır." diye kendini bir mânâ bulmaya icbar eden, "yani, çıktım erik dalına, demiş. erik, muhakkak ki bir remizdir..."diye sesli düşünürken, "yahu ne demiş bir daha söyleyiversene" diyerek işin asılının "cümle âlem gizlidir bir elifte, bana bâ dedirtme!" olduğunu anlayan ve o an kahkahalara boğulan ve bu hâtıraya hürmeten ve de tabiki bu adı çok sevdiği için kendine rumuz olarak elif'i seçen kişidir.
"aziz ve kadîm dost nasıl olur????" diye sorulsa, göstereceğim ilk örnek kişidir. zarâfeti, nezâketi, hassâsiyeti, güzelliği, belâgati, büyük bir tevâzu ve zekâ ile taçlanmış bilgisi, hürmet* anlayışı, sevgisi, edebi ve edebî sanatlara pekâlâ konu olacak yaradılışı, insanı vefâkar olmaya tabiî olarak yönelten vefâsıyla tam bir "insan"dır.
benlicenan'ı kırmamış gelmiştir.. "gönlügüzel"dir, "kendigüzel" olduğu kadar..***
arap literatüründe üstünden sonra geldiğinde okunan harfin uzatılmasını sağlayan harftir. buna benzer olarak ye harfi esreden sonra getirildiği zaman o harfi uzatmak gerekir.
elif olmak zordur
Çünkü elif olmak
yuvarlak bir dünyada dik durmanın
dik ve önde
belki acıyla
ama vazgeçmeden durmanın
dünya ne kadar dönerse dönsün
olduğu yerde kalmanın adıdır elif olmak
kaç silah varsa elife çevrilir
elif hep olduğu yerdedir
silahlar patladığında ilk vurulan eliftir
zordur elif olmak
elif olmak hep vurulmaktır
elif olmak yalnızca elif olmaktır
ne b, ne t, ne s
elif,yalnızca elif..
elif demeden hiçbir şey denilemez
ben elif dedim
artık her şeyi söyleyebilirim
isim olarak kullanılanı ülfet kökünden gelmektedir. ülfet alışmak, sevmek, arkadaşlık anlamlarını taşır. dolayısıyla elif; ülfet eden, arkadaşlık eden, alışılan, sevilen, seven manasındadır. her şeyden öte, bunların hepsinin gizli başlangıcıdır. zahirdir...
elif'in mi noktadan, noktanın mı elif'ten çıktığı amak-ı hayal'de irdelenmiştir. bir deli ve bir hayrete düşmüş karşılıklı oturup soru-cevap şeklinde bu konuya açıklık getirmeye çalışmıştır.
kahramanımız raci, aşk aynasına vurulmuştur. fakat aşk aynası uğruna nice yiğitler heba olmuştur, nice canlar bu yolda yitmiştir. buna rağmen raci aşk aynası'nın karşısına çıkar ve güzeller güzeli ona şu sualleri yöneltir:
- iyi dinle ey genç! birinci olarak, elif mi noktadan, yoksa nokta mı eliften çıktı? ikinci olarak, ne vakit oldu? üçüncü olarak, elifle noktanın bir olduğunu canlı bir şekilde ispat edebilir misin?
bunun üzerine raci yollara düşer. kendisine bu soruların cevaplarını delilik geçidinde bulabileceğini söylerler. senelerce arar delilik geçidini, sonunda bulur. fakat günler geçmesine rağmen kimse kahramanımızla ilgilenmemektedir. raci, yanındaki bilge rehberin de tavsiyesiyle sabırla beklemeye devam eder. sonrasını onun ağzından dinleyelim:
ben esasen zevk ve iştihadan kesilmiş olduğum için yirmi dört saatte birkaç zeytinle yetiniyordum. bu hal üzere otuz dokuz gün geçti. tam kırkıncı gün delilerden birisi diğerini çağırdı. bu, hayrete dalmış bir kimse idi. hepsi yarım ay şeklinde halka oldular. deli ortaya oturmuş; hayrete dalmış kimse, tam karşısına rastlıyordu. hepsi bir müddet kendilerinden geçip dalgın bir halde kaldılar. sonra deli ve hayrete dalmış kimse arasında konuşma başladı. deli:
- ey hayrete dalmış! okudun, yazdın ve manasını da anladın. manayı nasıl anladın?
hayrete dalmış:
- elif-ba ile.
deli:
- mana ne demektir?
hayrete dalmış:
- birinin iki, ikinin bir olmasıdır.
deli:
- bunun ismi nedir?
hayrete dalmış:
- kelime-i tevhid yani "la ilâhe illallah" diyerek allah'ın bir olduğuna inanmaktır.
deli:
- bir nasıl tevhit olur yani birin bir olduğunu nasıl söylenir? bir, bölünebilecek durumda, birden fazla şeylerden mi meydana gelmiştir?
hayrete dalmış:
- hayır. bir, basit olup bölünme kabul etmez.
deli:
- öyle ise bir, nasıl iki olur ve tevhitte neden iki taraf vardır?
hayrete dalmış:
- iki tarafın birisi ikrar yani kabul, diğeri de inkârdır yani kabul etmemektir. inkârın varlığı, ikrarın gölgesidir. bu sebepten dolayı iki tarafın aslı birdir. eğer taraf olsa, o vakit ikilik olabilirdi.
deli:
- ya! buna ne derler?
hayrete dalmış:
- bunun üç ismi vardır: birincisi yaratma sanatı, ikincisi görünüp bilinme cilvesi, üçüncüsü vahdet yani tek olma oyuncağı.
deli:
- bu ne zaman olmuştur?
hayrete dalmış:
- zaman, inkâr ile ilgili taraftır. var olmakta zaman olmaz ki! an olur.
deli:
- pekâlâ, an dediğin nedir?
hayrete dalmış:
- sırf inkârdır. sırf yokluk, ikrarda zamansızlık demektir. farkta da yani ikrarla inkârın arasını ayırt etmekte de mutlak zaman demektir.
deli:
- elif-ba ne demek?
hayrete dalmış:
- kâinattaki olaylardır.
deli:
- hangi harf asıldır?
hayrete dalmış:
- elif.
deli:
- neyin aslı? varlığın mı, olayların mı?
hayrete dalmış:
- varlığın olamaz. olayların.
deli:
- elifin aslı ne?
hayrete dalmış:
- nokta.
deli:
- varlık dediğin, elif mi, nokta mı?
hayrete dalmış:
- nokta, sessiz varlık. elif ile dile gelir.
deli:
- ya! demek varlık iki türlü mü?
hayrete dalmış:
- hayır. elif ve nokta birdir.
deli:
- öyle ise, elif nasıl meydana geldi?
hayrete dalmış:
- bu, söze sığmaz bir meseledir.
deli:
- öyle ise bir örnek göster.
hayrete dalmış:
- örneği, zaman ve mekân kaydından uzak olanlar anlar.
deli:
- örneğin sermayesi nedir?
hayrete dalmış:
- arı.
deli:
- arı ne yapar?
hayrete dalmış:
- balı sevdirmek için.
deli:
- ya başka ne yapar?
hayrete dalmış:
- balmumu yapar, bildirmek için.
deli, son derece memnun olarak:
- allah mübarek eylesin. ey ariflerin tacı! hayret geçidi de senin, delilik geçidi de senin. son bir sualim var, örneğini göster dedi.
ben hayretten hayrete düşüyordum. çünkü aşk aynası'nın soruları tamamen bu soru ve cevaplarla halledilmişti. lâkin kalbimin içinde ne aşk aynası, ne de bir resim... hiçbir şey kalmamıştı. aşk aynası, benim gönlüm olmuştu. evvelce içim dış iken, şimdi dışım içim olmuştu. ben şimdi tam manasıyla seviyordum. ben, benimle sevgilime kavuşmuştum.
ben bu ruhi haller içinde iken, hayrete dalmış cebinden balmumu parçası çıkardı. orada olanlara göstererek:
- ey cemaat! işte nokta, dedi
sonra nefesi ile ısıta ısıta uzattı ve:
- işte elif, dedi.
o vakit deli ayağa kalktı ve:
- elifin başka ismi varsa söyle, dedi.
hayrete dalmış olan:
- evet vardır. lâkin kulağına söyleyeyim, dedi.
yaklaştı. bir şeyler fısıldadı. birbirlerini kucakladılar. sonra bana hitap ederek:
- ey genç! işte şimdi leylasız mecnun oldun. çünkü mecnun, leyla oldu. aradan leyla da çıksa, o vakit elifin kulağıma söylenen ismini de öğrenebilirsin dedi.
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
