- osmanlı devletinin monarşik yönetimini yumuşatmayı amaçlamış, devletin ilk anayasası. *
- bu anayasaya göre:
- osmanlı devleti'nin monarşik ve teokratik niteliği değişmemiştir. kaynağını tanrıdan alan egemenlik, osmanlı hanedanına aittir ve babadan büyük oğula geçer. padişahın kişiliği kutsaldır ve sorumsuzdur.
- osmanlı devleti'nin dini, islâm dinidir. yasaların dînî ilkelere uygunluğunu denetleme görevi, ikinci meclis olan heyet-i âyana aittir. halife sultanın dînî niteliğini ve yetkilerini temsil eden şeyhülislâm, bakanlar kurulunun üyesidir.
- kurulan parlamento meclis-i âyan ve meclis-i mebusan denilen iki meclisten oluşmuştur. âyan heyetinin üyeleri, padişah tarafından ve ömürleri boyunca görevde kalmak üzere atanacak; mebusan heyetinin üyeleri olan milletvekilleri ise halk tarafından iki dereceli bir seçimle seçilecektir. (ilk milletvekilleri, geçici bir usûlle, kent ve kasabalardaki idare meclisi üyeleri ikinci seçmen sayılarak bunlar tarafından seçilmiş; dolayısıyla, osmanlı'nın ilk meclis-i mebusanı tam bir genel seçime dayanmamıştır. )
- ilk parlamentonun kurulmuş olmasına karşın getirilen sistem, bir parlamenter sistem olmaktan uzaktır.
- yasa tasarısı önerme hakkı, bakanlar kurulunundur. meclis üyelerinin yasa önerisinde bulunabilmeleri, padişahın iznine bağlı tutulmuştur. meclislerce kabul edilen tasarıların yasa niteliğini alabilmesi için padişah tarafından onaylanması ve yayınlanması gerekir. bu işlem herhangi bir süreye bağlı olmadığından, meclislerce kabul edilen tasarıların yasa niteliğini kazanabilmesi ve uygulanabilmesi tamamen padişahın takdirine bırakılmıştır.
- devlet başkanı olan padişaha tanınan yetkiler dikkat çekecek derecede çoktur. bunların bir bölümünü parlamenter sistemle bağdaştırmak da güçtür. örneğin: padişahın parlamentoyu toplantıya çağırması ve feshedebilmesi, her iki meclis üyelerinin padişaha bağlılık yemini etmeleri, meclis üyelerince getirilen yasa önerilerinin görüşülebilmelerinin padişahın bunları önceden uygun bulmasına bağlı olması, hükümetin siyasal sorumluluğunun meclise karşı değil padişaha karşı olması vb.
- çeşitli fermanlarla daha önce de tanımlanmış olan bazı hak ve özgürlüklere burada da "genel haklar" kısmında değinilmiştir. örneğin: yasalar önünde eşitlik, kişi dokunulmazlığı, basın özgürlüğü, ticaret serbestliği, dilekçe hakkı, eğitim özgürlüğü, kamu görevlerine girebilme olanağı, mal güvenliği, angarya ve işkence yasağı, vergilerin kanunîliği vb. (ancak elbette beklendiği gibi absürd bir durum yaratılmış; bu anayasa ile güvence altına alındığı düşünülen bu hak ve özgürlükler, yine aynı anayasanın "hükümetin güvenliğini bozdukları polis soruşturması ile kanıtlananları ülke dışına sürmek yetkisi padişahındır" diyen 113. maddesi ile hemen hemen tümden yok edilmiştir.
Vampircik - 2005 - 2015
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
sözlük sistemi ile geliştirilmiştir.
