kadife sesli kaçık. dişi jimi hendrix. döneminin alkol ve uyuşturucu lanetinden kaybedilen efsanedir. ülkemizde en sıkı hayranı olarak zerrin özer'i bilirdim. hayatıysa şöyle;
19 ocak 1941'de texas'ta dünyaya gelen joplin, 1962'de ilk blues ve rock şarkılarını söylemeye başladı. walter creek grubuna dahil olduktan sonra bir yarışmada derece aldılar. bu olay joplin'in hayatını değiştirdi.
1967'de monterey pop festivali'nde adını iyice duyurdu joplin. grubuyla aldıkları albüm teklifi üzerine çalışmaya başladı ve sonuç1967'de grupla aynı adı taşıyan 'big brother & the holding company' albümü piyasaya çıktı.
1969'da gruptan ayrıldı ve efsane grubu 'kozmic blues band'i kurdu. sam andrew, brad champbell, carnelius flowers, richard kermode, gabriel mekler, moury baker, lonnie castle, roy markowitz, terry clements ve luis gusco grupta yer alan isimler oldu.
1969'da yeni grupla 'i get dem ol kozmic blues again mama' isimli albümü çıkardı. albümden öne çıkan parça sayısı bir önceki albümle kıyaslanınca içaçıcı değildi ama joplin'in sesi her şeyi kotarmaya yetiyordu.
konserler hızla devam etti, joplin artık ciddi bir problemle karşı karşıya kalmıştı: uyuşturucu bağımlılığı. bu yüzden etrafındakiler onu yavaş yavaş terk etmeye başladı. 1969'da woodstock'ı inleten sesler arasında o da yer alıyordu.
1970'de full tilt boogie band'i kurdu. 'pearl' albümü çok kısa bir sürede kaydedildi. albüm joplin'in hayata ve müziğe vedası niteliğindeydi. joplin, parçalarının çoğunu yaşamına giren insanlar için hazırladığını dile getirdi.
4 ekim 1970'te hollywood'da bir otel odasında ölü bulundu. ölüm nedeninin aşırı dozda uyuşturucu kullanımı olduğu açıklandı.
blues kraliçesidir, binlerce kişiyi peşinen koştururken, geceleri yalnız yatan da yine odur.
jimi hendrix ile "kim daha önce ölecek?" diye iddiaya girmiştir; ancak bu iddiayı bir ayla kaybetmiştir, hatta jimi hendrixin öldüğünü duyunca "kahretsin, beni yendi!" şeklinde bir tepki vermiştir.
kadınların toplum içerisindeki yerini iyice belirginleştiren bir idoldür; öyle ki kendisinin çıktığı dönemde kadınlar daha underground iken, onun sayesinde değişik müzik türlerinden bir çok kadın sanatçı kendine yer edinmiştir müzik endüstrisinde.
ayrıca pink de kendisinin en büyük hayranlarından biridir, eğer janis joplinin hayatı filme çekilirse, oynamk istediği neredeyse her röportajında belirtmektedir.
4 j**** grubunun bir köşesidir, hatta benim için kupa kızıdır.
umarım gittiği yerde mutludur.
plaklarının bazılarının zerrin özer'de, bazılarının da bendeniz de bulunduğu tarifi imkansız ses. kalpleri mühürlenmiş, katılaşmış, eşek kafalı insanların bile dinlediğinde, "bu ne baba ya" diye, doğal iç sesleri ile, içlerindeki kelebeği canlandıran ses.
1980 kuşağı rock dinleyicisi ve vakti zamanında icrasını da yapan bir kişi olarak vampircik.com sözlüğünün daha ileri adımlar attığı yıllarda, "canlı tanımlar: o tarihi yaşamış ve dönemin azınlık kültürünün temsilcilerinin anıları ile anlatmaya çalıştıkları bir tanımlama biçimidir." tanımı kişilerinden biri olarak, sizlere kendisinin müzik karizmasının aslında nelere dayandığını anlatmak isterim. ya da kendi gönül gözlüğümden onu anlatmak gibi bir şey.
kadife sesin keşfi kilise korosunda şarkı söylemeye başlamasıyla fark edilir. yani kilise ile de tanışmasını sağlayan kendi dininin yaşanış biçimini de intiba imkanı bulmasına imkan sağlıyan bir süreç çünkü ilerleyen zamanlarda kilisenin pek de sevmediği bir şarkıcı olacaktır. onun da çok umrundadır sanki.
bulunduğu zaman içinde allah'tan mercedes benz istemekle kilisenin "aforoz koridorlarında", dönemin en iyi kazananı mercedes benz ile de adliye koridorlarında buluşacaktır. bu dava döneminde en izlenen adli olaylar arasında yer almıştır.
hippilik gereği neyse ona göre davranmış ve insani hakları da buralarda dile getirmiştir. bunu şarkıları ile yapmıştır. dönemin gergin olayları içinde yer almamış, bunun çözümü için aşka takılmanın gereğini anlatmıştır. çünkü şarkılarının bir çoğunda allah'a seslenmiş ve kendisinden başkası ile bu aşkı yaşayamadığını ve dünya da yapayalnız olduğunu şarkılarında ona haykırmıştır.
her ne kadar ikili ilişkilerine baktığımızda çok erkekle beraber olduğu gözlemlense de, günü birlik ilişkiler değil, aşkı aramıştır hep.
kendisinin sadece sesi değil, o döneme damga vurmuş bir rock kadın şarkıcısı olarak dikkatimi çeken özellikleri olmuştur. "27 yaşında benim de ölmem gerekli, demek ki 27 yaşında ölmek rock müziğin zirvecilerine ait bir durum" diye söylenmem neden olmuş, 27 yaşına geldiğimde ise, 'acaba ölecek miyim?' paranoyasını en kızgın biçimde yaşamama da neden olmuştur.
kendisinin anlaşılamayan üstün zekasını yazdığı şarkı sözlerinde fark etmemek imkansız. 27 yılık kısacık hayatı hep başkaldırı ile geçmek zorunda kalmıştır. sadece müzik yaparak derdini anlatmak isteyen bir kimse olarak büyük sapmalar yaşamış ve bir çok efsane gibi o da uyuşturucuya sığınmıştır.
sanılanın aksine uyuşturucuyu seven değil, bir an önce kurtulmak isteyen bir kimse olarak etrafındakilerden yardım istemiştir. döneminin ayıkları da kendisini kurtaramamıştır.
ölüm raporunda vücudunun neredeyse tamamında iğne izleri olduğu, akciğer ödemi, kılcal damar konjestiyonu ve karaciğerde fatty değişimi gözlenmiştir. ölümü şüpheli ölümler listesine alınmış ve otopsi bu anlayışla gerçekleşmiştir.
bulunduğu dönemin entellektüel çocuklarının hemen hepsinin hayatları, 'savaşma seviş' sloganının tam tersi, sevişme dürtülerini bile öldüren uyuşturucu ile son bulmuştur.
'bak benim kanatlarıım yoldular. kanatlarım yok şimdi, uçamıyorum. hepsi bu. kanatlarımı yerine koyduğumda tekrar havalanacağım' sözleri ile içindeki durumu şarkılarına yansıtmış janıs için, tanrı'nın torpil geçeceğine inanıyorum.
türkiye'de ve dünyada bir çok seveni dahi kendisini hala anlayamamıştır. zamanın da bir çok mercedes benz çalışanının sesi olmuş bir kadının şarkısının, çıs tak laştırılarak listelerde yer alması bunun en iyi göstergesi olmuştur.
o bir idol, küçük bir kasaba da yetişmiş ve bu kem talihinden, o küçük olaylar ve küçük insanların ve onların yaşadığı basit duyguların ve gündeliklerinin sıkıcılığından kaçmayı başarabilmiş, yapabilirliği göstermiş, hayata karşı durmuş bir kadın. kaçtığı san francisco da küçük kafe ve barlarda şarkı söylemiş, uyuşturucu ve alkola başlamış ve kaçtığı yerin burdan daha kötü olmadığını anlayıp geçmişine geri dönmüş, kasabasına. ama siz bir yetenekseniz, siz onlardan biri değilseniz, kader olmanız gerektiği yere en sonun da sizi getirecektir. tekrar san francisco ve işte janis joplin, önünde saygıyla eğilin, müzik dünyasını ölümünden sonra da hala sarsabilen bir kadın duruyor, kimilerinin ilahı. çok çalkantılı aşkları oldu, ama o rüzgardı, gökyüzüydü, bağlı değildi, istediği gibi eserdi, istediği yerde. biseksüel olduğunu da söylemişti birara ama sadece kayıtlara geçen onca erkeğe rağmen birtek kız sevgilisi olmuştur. ** ama mükemmel bir sestir, efsanedir kaç kadın vardır öyle dedirtir, cry baby de attığı çığlıklar yeter sözlere bile gerek yoktur. hendrix'le kim daha önce ölecek diye iddiaya giren ve kendisinden önce öldüğünü duyunca hendrix'e küfreden, gerçekten manyak hatundur, sanat sırf böyle bir kadını anlatmak için bile yapılır dedirtendir. * hendrix'in ardından da hemen veda edendir, bu hayata.
sesi kadife sayılmayacak kadar ayrıcalıklıdır janis joplin'in. bir pazen kumaş yırtılır zannedersiniz duyduğunuzda. içiniz kalkar, yüreğiniz parçalanır onun gırtlağıyla birlikte... zenci sesli bir garip beyazdır. ne garip tesadüfse, kuşağındaki pekçok ünlü ve ayrıcalıklı ses gibi (jim morrison, jimi hendrix bunlara örnektir) 30'unu göremeden göçüp gitmiştir.
zerrin özer'in orjinali. sesi sanki 50 yıl yaşamış ve sürekli hayat tecavüzüne uğramış gibidir. halbuki sadece 27 sene sille yemiştir. artık nasıl yemişse tokatları...
esasen konu ne kadar genç öldüğü değil de, nasıl yaşadığıdır bence. izlediğim bir janis joplin belgeselinde, "the more you live the less you die" * dedikten sonra, o cadı kahkahasını atmıştı. fakat hayat dolu ve neşeli bu kadın, uyuşturucuyla olan sıkı muhabbeti ve biraz da kötü şansı yüzünden dünyadan bu kadar erken ayrıldı. teksas'ta doğup büyüyen janis, yaşadığı yerin muhafazakarlığından bunalmış, dışlanmış hissettiğinden, kendini müzikle ifade etme yolunu seçmişti. besse smith, otis redding gibi bluesçulardan etkilenmiş ve küçük yerlerde söylemeye başlamıştı. daha sonra san francisco'ya giderek kendini ispatladı ve ilk kadın rock n roll solisti ünvanını da kazanmış oldu.
janis joplin'in sesine gelince; tutkusu ve duygusallığı, şiddetiyle doğru orantılı, neredeyse tüyler ürpertici bir sestir onunki. şarkılarında, kadınların duygularını ve özlemlerini ifade etmeyi başarmış, özgürlük, kadın erkek eşitliği gibi konular üzerinde durmuş, fakat aşk konusuna gelince köle gibi sevmekten bahsetmiş bir kadındır. yani bir anlamda, zamanının özgürlükçü ruhuna bile rest çekmiştir. o zamanlar feminist hareketin zirvede olduğu düşünülürse, köle gibi sevmekten bahsetmek, herhalde panter emelin karşısında kürkle şarkı söylemek gibi bir şeydi.
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
