henri bergson

  1. en ilginç fikirlerinden biri zaman hakkındadır. o'nun zaman konusundaki görüşleri iki gerçeklik alanı arasındaki farka göre belirlenmiştir: psikolojik olgular-fiziksel olgular, ruhumuza ve şuurumuza ait olanlar-maddi dünyaya ait olanlar, içsel olanlar-dışsal olanlar. bunlar arasında gerçek zamanın kendini gösterdiği yer, birinci gruptaki gerçeklik alanlarıdır. birinci gerçeklik alanı niteliksel olan değişme, oluş ve hareketliliğe sahipken, ikinci gerçeklik alanı niceliksel olan mekansal bir durumu ifade eder. bilim sürekli ölçme işiyle ilgilendiği için ikinci gerçeklik alanında ortaya çıkan zaman anlayışına bağlanır. hatta ve hatta niteliksel değişme ve süreklilikten ibaret olan ruhsal ve şuurumuza ait olan durumları da ölçmeye kalkışır. oysa ki ölçülebilen sadece dışsal, yani fiziksel olanlardır.
    bergson, fiziksel olanla ruhsal olanın zamanla ilişkisini ve aralarındaki farkı belirtmek için şu örneği verir: limonata yapmak üzere bir bardak suyun içine koyduğumuz şekerin erimesini bekleyelim. bu şekerin erimesi için elbette belli bir sürenin zamanın geçmesi gerekir. suyun sıcaklığı, şekerin miktarı ve karıştırma hızı biliniyorsa, şekerin erimesi için geçen süre de önceden tayin edilebilir ve erime süresi ölçülebilir. bu ölçülen süre matematiksel bir zamandır. fakat aynı süre, birey için beklenilerek geçirilecek bir zamandır da. yani kişinin susuzluk durumu, limonataya duyulan istek ve ihtiyaca göre bir takım ruhsal gel-gitler, beklentiler, heyecanlar, duygusallıklar bu bekleyiş süresince erimekte olan şekerle ilgili olarak kişiyi etkisi altına alacaktır. yani burada zamanı belirlen şey akrep-yelkovan hareketleri değil, kişinin psikolojisidir, yaşanılan somut tecrübe halidir. kişiden bağımsız geçen fizik süre, şekeri eritip suyu limonataya dönüştürecektir. fakat kişinin iç dünyasında geçen süre artık maddenin bir olgusu olamaz, belki sadece maddenin akışına karşı giden hayatın bir olgusu olabilir.
    (manonegraillegal 12.01.2008 18:42)


Vampircik - 2005 - 2015

sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur. sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez. yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.

sözlük sistemi ile geliştirilmiştir.