hal: görünüş, duruş anlamına gelir. lisan-ı hal cümleciğinin baş aktörüdür. lisan-ı hal hadiseyi kelimesiz anlatabilme sanatıdır.
ehil ise: yeterliliği olan ustalaşmış olan anlamına gelir.
hal ehli'ni bu kelimelerin ışığında anlamaya çalışırsak anlatmak istediği meselelerde kelimelere muhtaç olmayan anlamına gelir.
literatürde Hâl Ehli:
Hâli tavrı güzel olan gönül sâhibi kişi. Velî zat. (Bkz. Evliyâ)
Almayı, vermekten daha tatlı gören hal ehli olamaz. (Ebû Medyen Mağribî)
olarak geçer. islam tarihinde bu insanlar ehl-i hal olarak geçerler. ve islamın yayılmasında ilk olarak musab bin umeyr'in önderliğiyle başlayan adetin takipçileridirler.
musab bin umeyr medine halkına tebliğci olarak peygamber efendimiz tarafından gönderilmişti. en büyük özelliği ise mütebessim olmasıydı.
bu akımın anadolu topraklarında meyve vermesi ise şeyh ahmet yesevi önderliğinde olmuştur.
o tebliğini dört kapı temeline kurmuştur.
1- şeriat
2- tarikat
3- hakikat
4- marifet
kişi şeriatın kurallarıyla yasaklardan kaçarak benliğini katı kirden arındırır. şeriatın emirleriyle kendi gönül binasının temellerini atar. tarikat disipliniyle gönül sarayını çiniler. hakikat kapısından geçip marifete erişir ve artık o bir ehl-i haldir. onun kelimelere ihtiyacı kalmaz. onun ticaretindeki hassasiyet karşısındakini kendisine hayran bırakır çünki o bir ahi dervişidir, şeyh edebalının bağlısıdır. o kendisine işkence eden moğol'u imana getirir, çünki o yunus'tur taptuk emre'nin oduncusudur.
onlar almanyada bir hristiyan alman'ın evinde cemaatle namaz kılarlarken adet üzre musafaha yapar birbirlerini kucaklarlar. hadise almanın dikkatini çeker ve "siz her ibadetten sonra böyle birbirinizi kucaklarmısınız?" "evet" der bizimkiler. "peki bende müslüman olsam benide kucaklarmısınız?" yine "evet" cevabını alır.
ve tüm cemaat tarafından kucaklanır.
hani meşhur bir söz vardır sözün bittiği yer diye.
işte hal ehli sözün bittiği yerde söyleyecek daha çooook sözü olandır.
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
