"tanrı öldü" önermesiyle ateist olduğuna dair spekülasyonlar yaratılmış olunsa bile aslında bu önermeyle insanları belli kurallara bağlayan sistemi eleştiren, düşünmekten delirmiş veya belki de gerçekten asıl dünyayı görmüş olan, nihilizmin öncülerinden olduğu savunulan mükemmel filozof. bir yaşam tarzı.
kitapları okunduktan sonra eskisi gibi olunamaz, insana öldükten sonra bile iyi bir tokat atar kendisi.
15 Ekim 1844'te Almanya'da doğmuştur.
çevresi tarafından çalışkan ve zeki bir çocuk olarak görülen Nietzsche, küçük yaşta dinin yeterli çözümler getiremediği sorunlara yönelmiştir.
bazılarınca nihilizmin öncüsü olarak görülmektedir.
annesi yüzünden zamanında bunalıma girmiştir.
1890lı yıllarda felç geçirerek delirmiş, 1900 yılında da frengi yüzünden hakkın rahmetine kavuşmuştur.***
nietzsche ile ilgili çok iyi yazılmış bir kitap okumak isteyenlere nietzsche ağladığında adlı irvin d. yalom kitabını tavsiye ederim. bu kitapta, nietzsche, eserleri, düşünceleri ve onun hayatına damgasını vuran ebedi aşkını öğreneceksiniz. ayrıca, çok heybetli bıyıkları ile de aklımda kalmıştır kendisi.
aslında çok iyi bir din eğitimi almış ve dinci bir aile ortamında yetişmesine rağmen dinle sorunları vardır.çünkü nietzsche kitleleri peşinden sürükleyen olgulardan nefret etmektedir din de bu olguların en büyüklerinden biridir.
kadınlardan nefret eder.bunun sebebi ise kadınların bir takım olguların peşinde sürüklenmeye daha müsait oluşudur.
bilinenin aksine nihilizmi destekleyen bir insan deildir. nihilizmi destekler gibi görünmüştür çünkü amacı ona inanıyormuş gibi yaparak aslında nihilizmin saçma ve eksik(bu onun fikri ...) yönlerini göstermektir.
hayatının aşkından kız kardeşi yüzünden ayrılmıştır.yazılarınında ölümünden sonra kız kardeşi tarafından değiştirildiği söylenmektedir. zaten büyük bir kesim kız kardeşinin ona aşık olduğunu düşünür.
nietzsche'nin üstün insan fikrini üstün ırk olarak tasavvur ettiğini düşünmememe rağmen, nietzsche ile nazi felsefesi arasında bir bağ olduğunu düşünüyorum.
nietzsche, sisteme ve dolayısıyla bu sistemin yarattığı ahlak değerlerine karşı çıkarken, örneğin "zerdüşt böyle buyurdu" adlı eserinde bu değerlere sahip "ayak takımını" pis sulardan beslenenler diye aşağılayıp yererek, böylece "üstün insan" ile bilinçsiz "ayak takımı" arasında bir pislik-arilik karşılaştırması yaratıyor; burada bence bir perspektif zayıflığı var, zira "ayak takımı" ayak takımı olmuşsa, bu da tepedeki zenginlerin sistemi yüzündendir. bu durumda onlar bence aşağılanmayı, hor görülmeyi, pis görülmeyi haketmezler. ancak faşist bir felsefe ya da politik ufku zayıf birinin böyle bir zihniyeti olur.
diğer taraftan, nietzsche'nin bir aryan toplumu sempatisi vardır. Ãœstün insan fikri konusunda açık bir tasavvura giriştiği "deccal" adlı eserinde üstün insandan bahsederken nietzsche, üstün insanın kuzeyden gelme olduğunu söyler. hatta kitaplarında sürekli bir buz, soğuk hava ve sert soğuk rüzgar imgeleri hakim. bilen bilir, zamanında aryan toplumunun kuzey kutbuna yakın yerlerden güneye göçüp, şimdiki afganistan ile Ä°ran sınırı civarına yerleştikleri bilinir. dahası, bu toplumun dini de zerdüştilik. Ãœstün insanı tasavvur ederken dolaylı olarak aryan toplumuna atıflarda bulunması, "saf olan aryanlar" ve "diğerleri" olmak üzere insanları iki kutuba ayırmıştır. bu da bence düşündürücü...
nazi felsefesinin nietzsche'ye dayandığı fikirleri, nietzsche'nin nazi sempatizanı kızkardeşi elizabeth'in eserlerini filozofun ölümünden sonra kurduğu nietzsche enstitüsü vesilesiyle olmuştur. bu enstitüde nazilerin hoşuna gitmeyecek birçok yazıların ve mektupların yok edildiği, birçok kitabında cümlelerin saptırılıp değiştirildiği bilinir (bu kitaplar arasında deccal da var). hatta nietzsche'nin "güç Ä°stenci" adında bir kitabı da yoktur. nietzsche, tüm felsefesinin özünü oluşturacak olan güç Ä°stenci, asla tamamlanmamıştır. nietzsche'nin kendisi kime yolladığını unuttuğum bir mektubunda, o eserini yazdığı takdirde felsefesinin en üst zirveye, yani sona ulaşacağını, dolayısıyla görevinin de bitmiş olacağını, bu yüzden de onu yazıp bitirmekten korktuğunu, bunu yapamayacağından bahseder. güç Ä°stenci adlı kitabın ilk basımları, nietzsche enstitüsünün filozofun yazmaya başladığı esere bir de çeşitli yazılarını ekleyip yapıştırarak oluşturulmuştur (nazi felsefesine uygun olarak tabii). türkçe basılmış olan güç Ä°stenci ise, yeniden okunup nietzsche'nin kendi yazısı olduğu düşünülen metinlerin diğerlerinden ayıklanarak basılan baskının çevirisidir.
nietzsche'nin çok çarpıtılmış olduğu kuşku götürmez, fakat bu da kendisinin çok masum biri olduğu anlamına gelmez. nietzsche tüm mevcut ahlaki değerleri reddedip bireyin kendi ahlakını küllerinden doğarak yaratması fikriyle ne kadar devrimci görünse de (sanırım bu yüzden anarşist deniliyor ona), bence dar bir politik ufuğa, hatta bu konuda düpedüz ufuksuz olmasından dolayı toplumda yukarıda bahsettiğim tarzda ayırımlar ve güce tapması ile, faşizme daha yakın duruyor, ya da en azından açık kapı bırakmıştır diyebiliriz... ama her şeye rağmen, nietzsche'nin ahlak eleştirisine en büyük darbeyi vurup onu tuzla buz edip bireye kendisi olma konusunda yol göstermesi bağlamında, önemi tartışılmaz bir filozoftur.
h.george gadamer'in -en az onun kadar kendisi de haketmektedir bu övgüyü- "vecd halinde tanık" olarak ifade etmeye "çalıştığı" yüzyılın "tek kişilik azınlığı"..aynı azınlık çuvalında...aynı suda..aynı mecraya..nietzsche...yüzyıllık kaybım oldun..agıdım oldun..günahım ol..
dolu insan ve insanlığın gördüğü son büyük filozof.
yine de skolastik düşünceye bakışında,yaratılış ve dine bakışında hata yaptığını düşünüyorum. esas sorun şu ki; onun hatasının nerede olduğunu bir türlü ortaya koyamıyorum.
"göbeğimizin altı, insanın neden kendini bir tanrı yerine koyamadığının sebebidir." der "Ä°yinin ve kötünün Ötesinde" adlı eserinde... "aşktan yapılan her şey iyi ve kötünün ötesinde olup biter."
``kozmik bir perspektif her zaman trajedinin etkisini dağıtır.yeterince yüksekliğe tırmanabilrsek,o trajedinin artık trajik görünmediği bir yüksekliğe de erişebilirsiniz´´
``gururlu bir yüceliğe erişmek isteyen ağaç fırtınalı hava ister´´
``biriyle tam bir ilişki kurabilmen için önce kendinle ilişki kurabilmelisin.eğer kendi yalnızlığımızı kucaklayamazsak,inzivaya karşı kalkan olarak başka birini kullanırız.yanlızca bir kartal gibi yaşayabilen insan -kimsenin seni seyretmesine ihtiyaç duymadan- başka birine sevgisini verebilir;yanlızca o zaman insan bir başkasının büyümesi ve gelişmesiyle ilgilenebilir´´
``kişinin kendisine uzaktan bakmasını öğrenmesi gerek´´
``insan doğru zamanda yaşamazsa doğru zaman da ölmez´´
``arzu edilenden ziyade arzu etmeye aşığızdır´´
``sanki özgür gibi yaşamak zorundayız,kaderden kaçmaktansa onun karşısına dikilmeliyiz.kaderimizi sevmeliyiz´´
``toprak ne kadar zengin olursa orada bişey yetiştirememen o kadar affedilmez olur´´
``tek ödevin kendin olmaktır,güçlü ol;yoksa büyümek için başkalarını kullanmak zorunda kalırsın!´´
``yaşamınızı tam anlamıyla yaşadınız mı?yoksa yaşam mı sizi yaşadı?´´
kendisine ait olan "the god is dead.." lafının, ölümünden sonra "nietzcsche is dead.." olarak değiştirildiği ünlü filozof... modern nihilizmin (!) kurucusu olup, neyzen tevfikvari yaklaşımlar göstermeden nasıl nihilist olunur sorusunun cevabını en iyi vermiş şahsiyet...
Ölmeden önce son sözünün "haydi hayırlısı..." olduğu iddia edilir, ki bilinmez, lakin nietzsche böyle bir laf söylemez... dur duuur.... başka bir filozof muydu yoksa bunu söyleyen?? haytırlayamadım, bilen varsa aydınlatsın lütfen...
tanrıyı öldürmesinin, onu inkar ettiğinden değil, insanların tanrıyı algılayıs ve inanış boyutlarına karsı tepkisinden dolayı olduguna inanırım... oyle bir tanrıyı yok saymaktadır... zaten der onu inanlar öldürdü diye...
dünyayı ayakta tutan şeyin zaten kaos olduğunu "bilen" adam. bu yüzden de dünyanın zaten ayakta kalması için gereken şeyin harika bir din olmadığını da "bilen" adam. din suyuyla her şeyi aklayıp pakladıktan sonra kendi dininden olmayan insanların orospuluğuna inanıp onlara tecavüz etmeyi normal gören insanların da olduğunu gördüğü için kendisini din ile yargılamaya kalkanları zaten sallamamıştır.
''Pazar yerinden ve şandan uzakta yer alır büyük olan her şey. Hep pazar yerinden ve şandan uzakta barınmıştır yeni değerler yaratan. Yalnızlığına kaç dostum: görüyorum ki her yerini ağılı sinekler sokmuş. Sert ve sağlam bir havanın estiği yere kaç! Yalnızlığına kaç! Sen küçük ve acınacak kişilere pek yakın yaşadın. Onların göze görünmez öclerinden kaç! Onlar sana karşı öcden başka bir şey değildirler. Artık el kaldırma onlara! Sayısızdır onlar, hem senin yazgın sinek kovmak değildir ki...''
Kardeşlerim"sürü" insanından uzakdurun, onlar ayaktakımı gibi suyu kirletir, benim en büyük istemimdir sizden onların gözyaşlarına kanmayın, onlar "umudun" düşmanlarıdırlar ve asil olanana nefretle bakarlar... kardeşlerim onlar yok edileceklerdir.
"insan körütüdür" diye teselli etti beni bilginlerin en bilgesi. Ah bu günde gerçekse eğer! çünkü kötülük insanın en iyi gücüdür. 'insan daha ve daha kötü olmalıdır diye öğretiyorum ben. Kötülük üstün insanın iyiliği için gereklidir. İnsanların işlediği günahlardan dolayı acı çekmek ve günahları üstlenmek, belki küçük insanların vaizi için iyiydi. bense büyük günaha sevinir onu tesellim olarak görürüm.''
"aşk, bir parça ruh elde edemeyince bir parça et dilenen bir fahişedir" sözünü etmiş, bazı fikirleri nefret ettiği hitler tarafından nazizm ideolojisine uyarlanmış talihsiz feylesof.
kadınlardan nefret edip erkeklere bir kadının yanına giderken kırbaçlarını yanlarına alma tavsiyesi, hayatı boyunca sevdiği hiçbir kadından karşılık bulamamasına bağlanabilir. bu nefret öyle bir boyuta ulaşmıştır ki, kendisine "kadınlar iki kez mutluluk verir: bir, gerdeğe girdikleri zaman: iki, mezara girdikleri zaman" vecizesini söyletmiştir.
hıristiyanlıktan ve onun ilkelerinden de nefret eder. ona göre hıristiyanlığın tek gayesi insanları pasifleştirip erk sahiplerine köle yapmaktır. ve yine ona göre insanlar elleri kirlenmesin diye incil'i ellerine almadan önce eldiven takmalıdırlar. ömrünün son yıllarında tozutması ise gemi azıya almış düşüncenin insanı ne hallere sokacağına ibretlik(!) bir örnektir. tüm tuhaflıklarına rağmen en sevilen ve bilinen filozoflardan olması da ayrı bir tartışma konusudur.
gençliğinde, schopenhauer'i keşfedip okumaya başlar ve kırda yalnız başına uzun yürüyüşler yapar. birgün, fırtınalı bir havada dolaşırken:
--- alıntı ---
doğayı, kaygılarımızdan ve korkularımızdan kaçarak doğaya sığındığımız zaman gerçekten anlamaya başlayacağımızı gördüm. bana ne insandan, insanın tedirgin uğraşmalarından! bana ne o sonu gelmez "yap"lardan "yapma"lardan! ne kadar başka şimşek, fırtına ve dolu: ahlaka ilişkin olmayan özgür güçler! ne mutlu, ne güçlü onlar! usla bulutlanmamış, arı duru istem, sen ne kadar güçlüsün!
--- alıntı ---
tanrı'yı öldürmekle itham edilen bu adam, daha nasıl ifade etsin inancını. insanlar bu düz okumaları yaparken fındık fıstık da yiyorlardır herhalde. hele ki "kadınlara mı gidiyorsun? kırbacını unutma!" satırlarını nasıl anlıyorlar allah bilir.
Nietzsche bir din düşmanı değildir. Sadece Hristiyanlık düşmanıdır. Tarih bildiği için hem bir üçkağıtçılıklar hem politika hem de savşlar, ölümler olduğu için nefret etmiştir Hristiyanlıktan. Dolayısıyla nihilizme inanmıştır. Ama şu sözünüde unutmayalım:"Batı dünyası bizi islam'ı tanımaktan alıkoymuştur." Ama şu da varki:"Tanrı öldü." *
en büyük korkusu iradesini kaybedip ölmektir.
güç istenci,bengi dönüş,üstün insan....ve daha niceleri gibi kavramları felsefeye sokan mithiş inssandır.
tanrının çoktan öldüğünü farketmemizi sağlamıştır.
ve ayrıca "kadına mı gidiyorsun?kırbacını unutma!" diyen etkileyici şahıs.
önemli not: frengi'yi bir genelevden kapmıştır.(zampara da bir arkadaş yani,seni niçe seni.kimbilir daha niçe fındıklar kırdın??)
önemli not2:kadınlardan nefret etmesinin sebebi ablası ve annesidir.naapsın küçük nietzsche babasız ve kadınlar arasında büyümüş olup,onların tüm ihtiraslarına maruz kalmıştır.(aslında tüm erkeklerin kaçınılmaz kaderi,kadın ihtirasları etrafında dönen yaşamlar)
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
