ünlü amerikalı yazar, şair, editör ve amerikan romantizminin önde gelen temsilcilerinden biridir. 1809 yılında boston'da doğdu, henüz üç yaşında iken anne ve babasını kaybetti ve tütün tüccarı john allan tarafından evlat edinildi. 1815 yılında yeni ailesiyle birlikte ingiltere'ye gitti, eğitimine burada başladı. amerika'ya döndükten sonra virginia üniversitesi'ne kaydoldu, ancak sadece bir yıl dayanabildi. bu dönemde kumar ve alkolle tanışan poe, üvey babasıyla bu yüzden arası bozulunca orduya katıldı. ilk kitabı 'tamerlane and other poems' bu dönemde yayınlandı. iki yıl sonra, 1829'da ordudan ayrıldı ve ikinci kitabı 'al aaraf'ı yayınladı. aynı yıl kaybettiği üvey annesinin isteğine uyarak barıştığı üvey babasının çabalarıyla kaydolduğu west point askeri akademisi'nden de kovuldu. bunun üzerine baltimore'a halasının yanına yerleşen poe, 1832'de saturday courrier'de yayınlanan beş öyküsü ve 1833'te baltimore saturday visiter tarafından düzenlenen yarışmada birinciliği kazandığı 'ms. found in a bottle*' adlı öyküsü ile adını duyurmaya başladı. 1836'da 14 yaşında olan kuzeni virginia clemm ile evlendi, çift 1837'de new york'a yerleşti. 1838'de 'the narrative of arthur gordon pym' ve bir yıl sonra da 'tales of the grotesque and arabesque' adı altında hikayelerinden oluşan bir derleme yayınlandı. değişik gazetelerde çaışmaya devam eden poe'nun alkolizmi, eşinin sağlığının tüberküloz nedeniyle ciddi şekilde bozulmasından sonra daha da arttı. 1845'te 'the raven'ı yayınlayan poe, eşinin ölümünden bir yıl sonra sokakta kendinden geçmiş bir halde, üzerinde kendisine ait olmayan kıyafetlerle ve reynolds adında kim olduğu hiçbir zaman anlaşılamayan birinin ismini sayıklarken bulundu. hastaneye kaldırıldı, ancak birkaç gün içinde öldü.
amerikan edebiyatı'nın en önemli isimlerinden olan poe ön planda macabre tarzı öyküleri ile tanınsa da dedektif ve suç hikayeleri ile de bu türlerin yaratıcıları arasında gösterilir. kendisinden sonra gelen pekçok yazarı, başta h p lovecraft, hermann melville, william faulkner, walt whitman, franz kafka ve eserlerini fransızca'ya çeviren charles baudelaire olmak üzere etkilemiştir. yaşadığı içsel sıkıntılarını öykülerine de yansıtmış, yaşamın ve doğanın istisnalarını kelimelere dökmüş, şiirlerinde ise dokunaklı bir duygusallık (bkz: annabel lee) sergilemiştir.
edgar allan poe,19 ocak 1809'da boston, massachusetts'de,her ikisi de profesyonel oyuncu olan,üç çocuklu david ve elizabeth(arnold)poe'nun ikinci çocuğu olarak dünyaya geldi.londra ve richmond'daki özel okullarda okudu.öğrenciliği sırasında tanıştığı alkol ve kumar, yaşamını altüst etti.kendisinden daha ünlü olan eşinin gölgesinde kaldı. önceleri başarısız fanzin denemeleriyle başladığı edebiyat yaşamı 1832'de saturday courrier'de basılan beş öyküyle ve 1833'te baltimore saturday visiter tarafından düzenlenen yarışmada''ms. found in a bottle''(şişede bulunan not) adlı öyküsüyle birinciliği kazanmasıyla devam etti. 1834'te, godey lady's book'ta yayımlanan ''the visionary''(vizyoner)adlı öyküsüyle adı ülke genelinde duyulmaya başlamıştı. düzyazılardan başka, ustaca kurgulanmış ''the raven'' (kuzgun) başta olmak üzere ''annabel lee'' ve ''to helen'' (helen'e) adlı siirleriyle de tanınan poe 7 ekim 1849'da öldü. charles baudelaire'in ''çağımızın en en güçlü yazarı...'' dediği poe, yazdığı özgün metinlerlebirçok yazarı derinden etkiledi.gerçekten de,ondan başka hiç kimse yaşamın ve doğanın istisnalarını daha büyülü anlatamadı...
gelmiş geçmiş en zeki 2 amerikalı'dan biri. (öteki benjamin franklindir.) zekidir evet ama çıldırarak hatta bir iddiaya göre kudurarak (bkz: kuduz) ölmüştür, ne büyük ironidir...şiirlerini okuyanlar** "ah lenore ben olsaydım" der, baudelaire'in "evil flowers"ında bir başka tat bulur...hikayelerini okuyanlar ise sherlock holmes'ün, poirot'nun, miss marple'ın aslında dupin'in evlatları olduğunu görüp bu büyük yazara bir kez daha saygı duyar...
gotik edebiyatın babası olarak bilinir. öykülerinin yanı sıra ayrıca şiirleri de vardır. onun hakkında tavsiye edilen hep aynıdır, hem öyküleri hem de şiirleri okunabiliyorsa ingilizce okunmalıdır. öykülerinde özellikle çok akıllıca kurguları vardır. kuyu ve sarkaç öyküsü bunun en iyi örneğidir bana göre. ayrıca raven , annabel lee en meşhur şiirlerindendir.
özellikle ispanya'ya karşı tepkili oluşunun, babasının ispanyol olmasından kaynaklandığı düşünülür. tam olarak bilinmese de babası tarafından cinsel tacize uğradığı tahmin edilmektedir.
ölümü hakkında değişik iddialar vardır. iddialar arasında kuduzdan öldüğü de vardır. en güçlü iddialardan biri ise alkol komasına girdiği, bulunduğu meyhaneden çıkarılarak hastaneye yerleştirildiği, 4 gün sonra da vücudunun iflas etmesiyle 7 ekim 1849'de hayatını kaybettiğidir. cenazesine sadece 4 kişi katılmıştır. westminster presbiteryen mezarlığı'nda yatmaktadır.
kısa öyküleri ve şiirleri tapılası korkunç dahi adam.
işe a dream within a dream okunarak başlanmalıdır gerisi zaten kendiliğinden geliyor şiirleri konusunda, fakat kanımca öyküleri daha da aşmıştır. her öykü en az iki kez okunmayı hakediyor bence. hatta mümkünse çevirileri değil orjinalleri okunmalıdır.
bir kitap buldum, balyoz gibi, tüm öykülerini barındıran. sarıldım kitaba. cok agırdı, sıkı sıkı sarıldım.
İlgi çekici hikayeler yazar. Okul yıllarında kumar ve alkole sarmışmış. Genel olarak ölüm temasını kullanır. Karısı öldükten sonra iyice duygusallaşmıştır. Zaten kendileri de 40 yaşında ölmüştür.
Tim Burton'u sevenlerin bu insanı da sevmesi olasıdır. Tim Burton'un Vincent adlı kısa filmindeki Vincent, Edgar Allan Poe'ye benzer kanımca.Vincent'ten "Koş Jane koş gibi kitaplar okurken diğer çocuklar, Edgar Allan Poe'ydu Vincent'in en sevdiği yazar." diye bahsedilir.
"Morgue Sokağı Cinayeti" öyküsünün başında Dupin'in yaptığı çözümleme tam anlamıyla şaheserdir.
Gammaz Yürek'te vicdan azabı'nı çok süper anlatır. Gammaz yürek için bir de link verelim : http://www.jamesarnett.com/poe/ . İşte buradan hikayenin filmini izleyebilirsiniz. Ama okumak daha iyidir.
Kara kedi'de kediyi cesetle birlikte duvara gömmesi ilginçtir.
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
